O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent moliya instituti “moliya” kafedrasi

10-mavzu. Davlat byudjeti xarajatlari tizimi 
Davlat byudjeti xarajatlarining davlatning funktsiyalari bilan bog‘liqligi. 
Davlat byudjeti xarajatlarining iqtisodiy kategoriya sifatidagi mazmun-mohiyati. 
Davlat byudjeti xarajatlarining iqtisodiy mazmuniga ko‘ra guruhlanishi: joriy 
xarajatlar, kapital xarajatlar. Davlat byudjeti xarajatlarining funktsional tayinlanishiga 
ko‘ra guruhlanishi. Davlat byudjeti xarajatlarining tarkibi va tuzilishi. Davlat 
byudjetining iqtisodiy maqsadlardagi xarajatlari. Iqtisodiy islohotlarning bugungi 
bosqichida iqtisodiyot xarajatlari tarkibining o‘zgarishi. Davlat byudjetining ijtimoiy 
sohalarni saqlash va aholini ijtimoiy qo‘llab-quvvatlash xarajatlari. Davlat 
byudjetining davlat hokimiyati va boshqaruvi organlarini saqlash xarajatlari. Davlat 
byudjetining mamlakat mudofaa tizimini saqlash va rivojlantirish bilan bog‘liq 
xarajatlari. 
11-mavzu. Davlat byudjetining holati 
Davlat byudjetining umumiy holati. Davlat byudjetining balansliligi, profitsit 
va taqchillik holatlari. Davlat byudjeti taqchilligi tushunchasi, uning shakllari, davlat 
byudjeti taqchilligini keltirib chiqaruvchi omillar. Davlat byudjeti taqchilligini 
tartibga solish va boshqarish. Davlat byudjeti taqchilligini qoplash manbalari, 
ularning guruhlanishi, taqchillikni qoplashning ichki va tashqi, inflyatsion va 
noinflyatsion manbalari, ularning xususiyatlari. Davlat byudjeti taqchilligi 
to‘g‘risidagi zamonaviy kontseptsiyalar, ularning mazmuni, xususiyatlari va 
ahamiyati. Xorijiy davlatlarda byudjet taqchilligi va u bilan bog‘liq muammolar. 
Xorijiy davlatlarda byudjet taqchilligini boshqarish. 
 
12-mavzu. Byudjet jarayoni
Byudjet jarayoni to‘g‘risida tushuncha. Byudjet jarayoni bosqichlari: byudjet 
loyihasini tuzish, ko‘rib chiqish, qabul qilish, tasdiqlash va ijro etish, byudjet ijrosini 
nazorat qilish, byudjet ijrosi to‘g‘risidagi hisobotlarni tayyorlash va tasdiqlash. 
Byudjet jarayoni ishtirokchilari, ularning vakolatlari va vazifalari. Tasdiqlangan 
byudjetning byudjet mablag‘larini oluvchilarga etkazilishi. Byudjetni ijro etish, uning 

---

484 
vazifalari, byudjet ijrosini ta‘minlovchi organlar. Davlat byudjetining g‘azna ijrosi 
to‘g‘risida tushuncha, uning xususiyatlari. Davlat byudjetining g‘azna ijrosini tashkil 
qilish. G‘azna ijrosining huquqiy asoslari. G‘aznachilikning elementlari. G‘azna 
ijrosida byudjet mablag‘larining ularni oluvchilarga etkazilishi. Byudjetning g‘azna 
ijrosini amalga oshiruvchi organlar, ularning asosiy vazifalari. Byudjet ijrosi 
yuzasidan hisobotlar tuzish, ularni ko‘rib chiqish va tasdiqlash. Byudjet jarayoni 
bosqichlarini nazorat qilish, nazoratning asosiy vazifalari. Xorijiy davlatlarda byudjet 
jarayonini tashkil qilishning xususiyatlari. Xorijiy davlatlarda byudjet jarayoni: 
ishtirokchilari, ularning vakolatlari.