O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent moliya instituti k. Z. Xomitov

yer uchun qoldiq usuli 
bilan baholash obyekti qiymatidan 
yaxshilashlar qiymatini ayirish yo‗li bilan aniqlanadi. 
43.
Yer 
uchastkasiga 
bo‗lgan 
mulkiy 
huquqlar 
qiymati 
mo„ljallanayotgan foydalanish usuli 
bilan quyidagi formula bo‗yicha 
hisoblanadi: 












n
j
i
n
n
i
i
j
i
i
i
е
D
V
D
I
D
E
V
1
1
)
1
(
)
1
(
)
1
(
,
bu yerda: 
V
e
– yer uchastkasiga bo‗lgan mulkiy huquqlar qiymati; 
i 
– yil raqami; 
j
– yer uchastkasida yaxshilashlarni yaratish bo‗yicha xarajatlarni 
amalga oshirish davrining so‗nggi yili; 
E
i
– xarajatlarni amalga oshirishning i-chi yilida yer uchastkasidan 
foydalanishning 
tanlangan 
variantiga 
muvofiq 
mazkur 
uchastkada 
yaxshilashlarni yaratish bo‗yicha xarajatlar; 

---

415 
I
i
 
– prognoz davrining i-chi yilida yaxshilashlardan foydalanishdan 
olingan daromad; 
D
– diskontlash stavkasi; 
n
– prognoz davrining oxirgi yili; 
V
n
 
– baholash obyektining prognoz davri tugaganidan keyingi qiymati. 
44.
Yaxshilashlarni tiklash qiymati yoki almashtirish qiymati 
to‗g‗ridan-to‗g‗ri va bilvosita xarajatlar yig‗indisi sifatida aniqlanadi. 
Qurilish bilan bevosita bog‗liq bo‗lgan to‗g‗ridan-to‗g‗ri xarajatlarga 
quyidagilar kiradi: 
- qurilish materiallari, jihozlar, qurilmalar va muhandislik asbob-
uskunalari qiymati; 
- ishchilar mehnatiga to‗lanadigan haq; 
- qurilish mashinalari va mexanizmlaridan foydalanish qiymati; 
- qurilishga yo‗ldosh bo‗lgan vaqtinchalik binolar, inshootlar va 
muhandislik tarmoqlari, qurilish davridagi kommunal xizmatlar qiymati; 
- pudratchining daromadi va qurilish ishlab chiqarishining umumiy 
sharoitlarini yaratish, uni tashkil etish va unga xizmat ko‗rsatish uchun zarur 
bo‗lgan ustama xarajatlari; 
- qurilish jarayoni va qurilish obyektini ishga tushirish ustidan nazorat 
tadbirlarining qiymati. 
Qurilishga bevosita taalluqli bo‗lmagan bilvosita xarajatlarga 
quyidagilar kiradi: 
- yerga qilingan investitsiyalar qiymati va yer uchastkasini ajratish 
xarajatlari (shu jumladan ruxsat etuvchi hujjatlar to‗plamiga xarajatlar); 
- loyiha-smeta hujjatlarini ishlab chiqish va ekspertiza xarajatlari; 
- ishchilarga qo‗shimcha to‗lovlar va nafaqalar; 
- barcha turdagi soliqlar va majburiy ajratmalar; 
- kreditga xizmat ko‗rsatish xarajatlari; 

---

416 
- marketing, sug‗urta va reklama xarajatlari; 
- ijaraga olingan mol-mulkka qo‗shimcha investitsiyalar; 
uy-joy quruvchining ma‘muriy xarajatlari. 
45.
Yaxshilashlarni tiklash qiymati yoki almashtirish qiymatini