O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent moliya instituti k. Z. Xomitov

Xarajat yondashuvi
Xarajat (mulkiy) yondashuvi baholash obyekti qiymatiga qilingan 
xarajatlar nuqtayi nazaridan yondashadi va xususiylashtirish maqsadida 
mulkni baholashda sof aktivlar usuli yordamida amalga oshiriladi.
Ko‗chmas mulkning tiklash qiymati loyiha-smeta hujjatlariga 
binoan aniqlanadi. Loyiha-smeta hujjatlari mavjud bo‗lmasa, ko‗chmas 
mulk 
tiklanish 
qiymatining 
yiriklashtirilgan 
normativlaridan 
foydalanishga yo‗l qo‗yiladi.
Ko‗chmas mulkning tiklanish qiymati smeta qiymati asosida 
amaldagi narxlarda loyiha-smeta hujjatlari bo‗yicha mulkning smeta 
qiymatiga smeta hujjatlari tuzilgan vaqtdan boshlab ko‗chmas mulkni 
qayta baholashning tegishli koeffitsiyentlari va narxlar qimmatlashishi 
indekslarini qo‗llash yo‗li bilan aniqlanadi (hisoblashlar to‗liq 
bo‗lmagan hisobot davri – yil yakunlari bo‗yicha amalga oshirilganda): 

---

265 
C
d.s.s.
= Cc x I1 x I2 x I3 x …Iy,
bu yerda: 
C
d.s.s.
- ko‗chmas mulkning amaldagi narxlardagi tiklash qiymati;
C
c 
- ko‗chmas mulk qurilishining loyiha-smeta hujjatlari bo‗yicha 
smeta qiymati; 
I
1
, I
2
, I
3
, … I
u
- asosiy vositalarni qayta baholashning tegishli 
koeffitsiyentlari va narxlar qimmatlashishi indekslari. 
Ko‗chmas mulkning umumiy eskirishi jismoniy, funksional va 
tashqi eskirish ko‗rsatkichlari yig‗indisi sifatida aniqlanadi. 
Eskirish foiz va qiymat hisobida o‗lchanadi. 
Tashqi 
eskirishni 
aniqlash 
ijara 
haqidagi 
yo‗qotishlarni 
kapitallashtirish yo‗li bilan yoki juft sotuvlar usuli yordamida amalga 
oshirilishi mumkin. 
Tashqi eskirishni ijara haqidagi yo‗qotishlarni kapitallashtirish 
yo‗li bilan aniqlash bartaraf etilmaydigan funksional eskirishni hisoblash 
tartibi bilan bir xil.