O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis instituti

Ulug‘bek madrasasidagi hujralar. Hurmatli ekskursantlar! Siz ko‘rib turgan 
to‘rtburchak  hovlining  sathi  30x40  metr.  Mana  bu  xonachalar  «hujralar»  deb 
nomlanadi. Aynan shu xonalarda Ulug‘bek madrasasida yuzga yaqin tahsil olgan 
talabalar  yashashgan.  Hujralarga  mana  shu  kichkina  eshiklardan  kirilgan.  Nima 
sababga  ko‘ra  eshiklar  bunday  kichkina?  degan  savol  sizni  qiziqtirgan  bo‘lsa 
kerak.  E’tiboringizni  har  bir  eshikning  ustidagi  oyatga  qaratmoqchiman!  Har  bir 
shu yerda tahsil olgan talaba birinchi navbatda oyatga hurmatini bildirgan holatda, 
o‘zi  yashagan  va  tahsil  olgan  bilim  dargohiga,  xonaga  hurmat  yuzasidan  egilib 
kirgan. Hujralarning sathi  3x3,7 metr yoki 3,2x4,6 metr bo‘lib, to‘rida yordamchi 
xona  ham  bor.  Havo  va  yorug‘lik  hujralarga  eshik  orqali  yoki  eshik  tepasidagi 
panjarali  oynachalardan  kirgan.  Qish  kunlari  isitish  uchun  sandal  ishlatilgan. 
Devorlarning qalinligi  yoz kunlari issiqdan saqlab,  qish kunlari issiq  yo‘qolishiga 
yo‘l  qo‘ymagan,  lekin  zahlikdan  saqlay  olmagan.  Shuning  uchun  uxlash  joylari 
yog‘ochdan yasalib, pastdan ikki metr balandlikda bo‘lgan. Ustiga chiqish uchun 
hujra  ichida  yog‘och  zinapoya  o‘rnatilgan.  Ikkinchi  qavatdagi  hujralarga  devor 

---

156 
 
ichiga  g‘ishtdan  taxlangan  o‘rama  zinalar  orqali  chiqilgan.  Ikkinchi  qavatdagi 
hujralarni  bir-biri  bilan  tokchasimon  peshayvonlar  bog‘lagan.  O‘rama  zinalar 
orqali  madrasa  tomiga  va  minora  ustiga  ham  chiqish  mumkin.  Madrasa  devorlari 
pishgan  g‘ishtdan  taxlanib,  oralari  ganch  qorishmasi  bilan  to‘ldirilgan.  Darsxona 
va  xususan  ichki  xonalardagi  bezak  izlari  qolmagan.  Bularning  hammasi  ganch 
bilan suvalgan va ko‘p marotaba oqlangan. Taxmin qilish mumkinki, hujralarning 
ichki bezagi yelimli bo‘yoqlar bilan ishlangan. 
Hurmatli  ekskursantlar  madrasa  ichida  ko‘rib  turganlaringizdek,  yozgi 
darsxonalar,  katta  darsxona,  masjid  hamda  mudarrislar  xonasi  ham  mavjud 
bo‘lgan.