O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand qishloq xo’jalik instituti gumanitar fanlar kafedrasi falsafa

Go’zallik- nafosatshunoslikning asosiy tushunchasi. Zero, go’zallik- nafosat olamining mag’zi, bosh xossasi, mohiyati, asosini tashkil qiladi. Shuning uchun bo’lsa kerak, estetiga, nafosatshunoslik, go’zallik falsafasi tarzida ham talqin etib kelinadi.

Go’zallik muammosiga murojaat etgan barcha mutafaqqirlar go’zallik haqida fikr yuritib va uni tadqiq qilish nihoyat darajada mashaqqatli masala eganligini doimo ta’g’idlaydi. Mazg’ur qiyinchilik, birinchi navbatda, go’zallik tushunchasining o’zaro hechi bir umumiyliki bo’lmagan turli-tuman hodisalarning g’eng doirasiga taalluqliliki bilan bog’liqdir.

Go’zal bo’lgan, ya’ni bizda ijobiy tuyg’u qo’zgatgan narsani ko’rsatib berish nisbatan ancha oson. Leg’in nima uchun mazg’ur narsa go’zal eganligini tushuntirib berish ancha mushg’ul. Xuddi shu tarzda go’zallik muammosiga falsafiy yondoshish tarixan shakllangan.

Go’zallik bu voqyelik (tabiat, jamiyat, san’at) hodisasi bo’lib, aniq hissiy ta’sir o’tgazish orqali insonda jismoniy va ma’naviy kuchlar oqimining ko’payishiga, shodlik, zavqlanish, to’la ma’naviy qoniqish holati vujudga kelishiga imkon yaratadi. Go’zallik doimo foydalidir, leg’in bu foydalilik jamiyat taraqqiyoti uchun xizmat qilishga mo’ljallangan bo’ladi. Va nihoyat, go’zallik, Shillerning o’rinli iborasi bilan aytganda, inson ozodligining ramzi sifatida ifoda topadi. Mustaqil Respublikamizda erkin ma’naviyatli shaxs tarbiyasi muhim vazifaga aylangan tarixiy bir sharoitda alohida ahamiyat kasb etadi. Go’zallik cheksiz xilma-xillikka ega bo’ladi. Tabiatdagi go’zallik ijtimoiy hayot go’zallikidan, foydali amaliy faoliyatidagi go’zallik badiiy ijoddagi go’zallikdan farq qiladi. Lekin go’zallik qanchalik o’zining rango-rangligi bilan ajralib turmasin, ularning barchasi qandaydir umumiy tub belgilarga ega bo’lib, mana shu umumiy tub belgilar tufayli ularning barchasini maxsus ilmiy-falsafiy istiloh-go’zallik tushunchasi orqali talqin etish imkoniyati mavjud.