O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi

10.4.  Xabarlovchi texnik vositalarni portlashdan xavfli  

zonalarda o‘rnatishga qo‘yiladigan maxsus talablar

Xabarlovchi texnik vositalarni portlashdan xavfli zonalar-

da o‘rnatish maxsus loyihalashtiruvchi idoralari tomonidan ba-

jarilgan loyihalar asosida amalga oshirilishi kerak. Barcha loyi-

halardan cheklanishlar loyihalashtiruvchi idora bilan kelishilgan 

holda bajariladi.

Xabarlovchi texnik vositalar portlashdan xavfli zonalarda 

o‘rnatilganda portlashdan xavfli zona sinfiga mos ravishda PUE 

VII-3 bandiga muvofiq bajarilishi lozim. Bunda texnik vosita-

lar portlashga qarshi himoyalanishi portlashga qarshi qorishma-

lar kategoriyasi va guruhga mos bo‘lishi kerak. Xabarlovchilar-

---

85

ni o‘rnatishdan oldin ular ko‘zdan kechirilib, portlashga qarshi 

markirovkasi, ogohlantiruvchi yozuvlar, plombalar, yerga ulovchi 

moslamalar va shikastlanishlar tekshiriladi.

Shikastlanishlari mavjud bo‘lgan xabarlovchilarni o‘rnatish 

man qilinadi.

Portlashdan xavfli zonalardagi xabarlovchilarni ishga qabul 

qilayotganda ishchi komissiya quyidagilarni tekshirishi kerak:

–  portlashga qarshi bajarilgan elektr uskunalar, sim va kabel-

lar loyiha asosida o‘rnatilganligi;

–  sim va kabellarni elektr uskunalar ichiga to‘g‘ri kiritilganli-

gi va kontakt ulanishlari sozligi qurilmalarning qopqoqlari ochil-

gan holda tekshiriladi;

– sxema tashqi ulanishlari to‘g‘riligi, ulovchi kabellarning 

uzunligi va markasi, kuchlanishning mosligi tekshiriladi.

Qabul-nazorat pultlari portlash va yong‘indan xavfli zona-

lar tashqarisida o‘rnatilishi kerak. QNP yonuvchan predmetlarga 

o‘rnatilganda orasiga yong‘indan himoyalovchi material qo‘yilib 

(metall, asbestsement, getinaks, tekstolit va hokazolar) o‘rnatilishi 

kerak.

Bir necha QNP o‘rnatilganda ular orasidagi masofa 50 mm 

dan kam bo‘lmasligi kerak.

Chiroq va tovush ogohlantiruvchilari faqat yonmaydigan ma-

teriallar ustida o‘rnatilishi kerak. Bir necha chiroq ogohlantiruv-

chilari QNP yonida joylashganda ular orasidagi masofa 50 mm 

dan kam bo‘lmasligi kerak.