O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi navoiy davlat pedagogika instituti “tasdiqlayman”

“Aqliy hujum metodi” 
Keyingi paytda miya ish faoliyatining foydali ish koefficientini oshirishga 
mo`ljallangan 
turli 
xil 
metodlar 
ishlab 
chiqilmoqda. 
Vaholangki, 
mutaxassislarning fikricha, miyaning bor yo`g`i etti foizigina ishlar ekan, 
xolos. Miya faoliyatini faolashtiradigan ta`lim usullarida ijtimoiy psixologik 
trening, sinektika, autogen mashq, morfologik tahlil, rolli o`yin, “aqliy hujum” 
va boshqalar kiradi. 
“Aqliy hujum” – “breynstorming” (brain storming) inglizcha so`zdan 
olingan bo`lib, faol ta`limning, boshqaruvning va tadqiqotning metodlaridan 
biri hisoblanadi. Bu metod aqliy faollikni qo`zg`atadi, ijodiy va innovacion 
jarayonlarni jadallashtiradi. 
Bu metodning paydo bo`lishi ikkinchi jahon urushida Yapon dengizida 
xizmat qilgan amerikalik mutaxassis A.Osborn bilan bog`liq bo`lib, ular harbiy 
kemani qanday qilib torpedolardan himoya qilish mumkinligi masalasida kema 
Kengashi o`tkaziladi. Kengash qoidasiga ko`ra hamma - yungadan tortib 
kapiangacha har qanday hatto hayotiy va amalga oshirib bo`lmaydigan 
g`oyalarni ham aytaversa bo`lardi, har qanday takliflar yozilib borildi. 
Matroslardan biri shunday fikrni ilgari surdi: “Torpedoni sezib qolsam, men 
butun komandani bortga tizardimda, torpedoga qarab puflashni buyurardim”. 
G`oyani eshitib hamma kulib yubordi, hatto shu g`oya ham yozildi. Muhokama 
paytida bu g`oya qaytadan ishlab chiqildi va suvning kuchli oqimidan 
foydalanishga qaror qilindi. suv nasosidjan otilayotgan suv oqimi yordamida 
torpedoga urildi va u to`xtatildi. Bir qarashda kulgili tuyulgan g`oya masalani 
hal qildi qo`ydi. 
50-yillarning oxiriga kelib amerikalik psixolog A.Osborn o`zi ishlayotgan 
universitetda “aqliy hujum” metodini kutilmagan g`oya va takliflar to`plash va 
murakkab bo`lgan masalalarni echish usuli sifatida targ`ib qila boshladi. 
Ijodiy faollikning va mahsuldorlikning stimulyatori hisoblangan “aqliy 
hujum” metodi asosan yangi original fikrlarning tug`ilishiga qarshilik 
ko`rsatuvchi tanqidiy muhitning yo`qligi deb atalgan psixologik mexanizmga 
tayanadi. Bunday muhitda hech qanday fikr tanqid qilinmaydi, noto`g`ri fikr 
aytishdan qo`rqilmaydi, hech kimning ustidan kulinmaydi. 
Shunday qilib, “aqliy hujum” metodi dastlab AQSh, Angliya, Franciyada 
so`ngra Yaponiyada ishlatilgan. 70-yillardan boshlab Rossiyada 90-yillardan 
boshlab esa O`zbekistonda ishlatila boshlandi.