O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan davlat universiteti fiziologiya va valeologiya asoslari kafedrasi

5. Singanda, bo`g’imlar chiqqanda, paylar cho`zilganda birinchi yordam ko`rsatish

Sinish, chiqish yoki pay cho`zilishi singan joyning notabiiy xolda egilishi, bo`g’imning shishishi va og’riq paydo bo`lishi orqali bilinadi. Bunday xollarda birinchi navbatda shikastlangan kishiga tinchlik berish va shikastlangan joyga sovuq bosish kerak.

Singan yoki chiqqan qo`l oyoqlarga taxtakach faner yoki karton ko`yib bog’lash tavsiya etiladi. Taxtakach ko`yishda uning bir uchi tos suyagidan yuqori bo`lishi, ikkiichi uchi esa oyoq tovonida bo`lishi kerak. Qovurg’a suyagi singanda yo`talganda, nafas olganda va xarakatlanganda og’riq paydo bo`ladi. Bunday vaqtda ko`krak nafas chikarish vaktida bint bilan kattik qilib bog’lab qo`yiladi.

Lat egan joyga sovuklik ko`yib keyin artish, yod surtish yoki issik kompress qo`yish taqiqlanadi. CHunki bular og’riqni kuchaytiradi. Pay cho`zilganda ham lat eyishidagidek yordamlar ko`rsatiladi.

Boshning lat eyishi natijasida miya chayqalishi, bosh suyagining sinishi kabi xolatlar kuzatilishi mumkin. Miya chayqalgan xollarda ko`pincha bosh og’rig’i, nafas siqilishi va ko`ngil aynish xolatlari xam uchraydi. Bosh suyakning singanini kuloklar va og’izdan qon ketishi orqali bilish mumkin. Bu xolatlarda jabrlanuvchi hushsiz xolatda bo`ladi. Vrach kelishiga qadar lat sgan joyga sovuq, ya`ni muz ko`yib sovuq xolatda ushlash kerak.

9.1. - Rasm. Suyak sinishi turlari, immobilizatsiyani ta`minlash vositalari va usullari