O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi namangan muhandislik-pedagogika instituti

1-jadval. Neft  bitumlarining fizik-mexanik xоssalari 
 
Bitum 
markasi 
25
0
S da 
ignaning 
kirish 
chuqurligi, 
0,1 mm 
25
0
S da 
cho’ziluvchanligi, sm 
kamida 
Harоrat 
0
S, kamida 
yumshashi 
o’t оlishi 
Qurilish bitumi 
BN-50/50 
BN-70/30 
BN-90/10 
41-60 
21-40 
5-20 
40 
3 
1 
50 
70 
90 
220 
230 
240 
Tоmga yopiladigan bitum 
BNK-45/180 
BNK-90/40 
BNK-90/30 
140-280 
35-45 
25-35 
me’yorlanmaydi 
40-50 
85-95 
95-95 
240 
240 
240 
Yaxshilangan yo’l bitumi 
BND-45/180 
BND-90/130 
BND-60/90 
BND-40/60 
200-300 
91-130 
61-90 
40-60 
Me’yorlanmaydi 
65 
60 
40 
35 
39 
43 
51 
200 
220 
220 
220 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
  

---

 
129 
 
 
 
Tomga yopiladigan bitumli materiallar 
Ruberoid – tomda ishlatiladigan neftg’ bitumi shimdirilgan kartondan tayyorlangan 
o’ram material. Uning yuzasi ikkala tomondan qiyin eriydigan neftg’ bitumlari va 
sepma-mayda tuyilgan talg’k yoki boshqa mineral kukun (yirik donador yoki slyuda 
sepmadan ҳam foydalanish mumkin) qatlami bilan qoplangan. Yirik mineral sepma 
turli ranglarda bo’lishi mumkin
 
Suyuqlantirib  qoplanadigan  ruberoid  –  tomga  yopiladigan  material  bўlib,  qalin 
bitum  qatlami  zavodda  suyuqlantirib  qoplanadi.  Vazifasiga  qarab  tomga  yopiladigan 
suyuqlantirib  qoplanadigan  ruberoid  (RK-420-1,0,  RK-500-2-2,0  markali)  va 
ostqўyma (RM-3501,0, RM-420-1,0, RM-500-2,0 markali) ruberoidlarga bўlinadi. 
 
Ekarbit – suyuqlantirib qoplanadigan polimerbitum ruberoid bo’lib, tomga 
yopiladigan kartonga yumshoq neft bitumi bilan shimdirish va keyinchalik ikkala 
tomoniga qoplama qatlam surtish yo’li bilan olinadi. Qoplamalar tarkibiga bitum, 
butilkauchuk, moy va to’ldirgich kiradi.
 
SHisha  ruberoid  -    tomga  yopiladigan  va  namdan  shimoyalash  o’ram  materialdir  (3-
rasm).  U  shisha  tolali  matoga  ikkala  tomondan  bitumli  bog’lovchi  surtish  yo’li  bilan 
olinadi. U shisha tolali matoga ikkala tomondan bitumli bog’lovchi surtish yo’li bilan 
olinadi.  Sepma  turi  va  vazifasiga  qarab  shisha  ruberoidning  quyidagi  markalari 
chiqariladi: S-RK (yirik donador sepmali), S-RCH (tangachasimon sepmali) va S-RM 
(mayda donador sepmali namdan shimoyalash).
 
Pergamin  –  neftg’  bitumlari  shimdirilgan  karton  asosida  tayyorlanadigan 
tomga  yopiladigan  o’ram  materialdir.  Pergamin  ikkita:  P-300  va  P-350  markali 
o’ramlar  shaklida  chiqariladi.  Polotnosining  eni  1000,  1025  va  1050  mm.  O’ram 
yuzasi 20 yoki 40 m
2
. Pergamin ruberoid qaynoq mastikalarga yotqizilganda uning 
ostiga qo’yiladigan taglik material sifatida, shuningdek bug’dan himoyalash uchun 
ishlatiladi. 
 

---

 
130