O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi guliston davlat universiteti «biologiyа» kafedrasi

Muhokama uchun savollar: 
1. Umurtqalilarda embrional rivojlanish qaysi xususiyatlari bilan umurtqasizlarning 
embrional rivojlanishidan ustun turadi? 
2. Tirik tug‘ishning ahamiyati nimada? 
 
AMALIY MASHF’ULOTLARNI BAJARISH BO’YICHA USLUBIY 
KO’RSATMALAR 

---

57 
1- AMALIY MASHG’ULOT. 
Urug’don va urug’ xujayralarining tuzilishi va biologik xususiyatlari. 
Ishning maqsadi: 
Urug‘don va erkaklik jinsiy hujayralarining tuzilishi bilan
tanishish. 
 
Kerakli jihozlar: 
Mavzuga doir mikropreparatlar, mikroskop, mavzuga doir 
tablitsalar, albom. 
Ishning borishi: 1) Urug’donning tuzilishi bilan tanishish. 
Urug‘don yoki moyak 
ovalsimon tanachadan iborat bo‘lib, ikkita xususiy parda bilan qoplangan:
1. 
Seroz parda
mezoteliy hujayralaridan tuzilgan bo‘lib, urug‘donning asosiy qismini 
qoplab turadi. 
2.
Tomirli parda
Zich biriktiruvchi to‘qimadan iborat bo‘lgan oqsil pardada qon 
tomirlar ko‘p bo‘lib, u tomirli parda ham deb ataladi
 
Oqsil parda urug‘donning bir tomonida qalinlashadi va urug‘don oralig‘i deb 
nomlanadi. Uning ichida kapillyar qon tomirlar va urug‘don to‘ri
joylashgan. Shu oraliqdan 
tomirli pardaga qarab biriktiruvchi to‘qimadan iborat bo‘lgan radial to‘siqlar tarqaladi. Bu 
to‘siqlar urug‘donni bo‘laklarga ajratadi. Bo‘laklar soni odamda 100-250 tagacha bo‘ladi. 
To‘siqlar elastik tolalardan iborat bo‘lib, ulardan urug‘donni oziqlantiruvchi yirik qon 
tomirlar o‘tadi
Har bir bo‘lakda 1-2 tadan egri-bugri urug‘ kanalchalari joylasbgan. Bu 
kanalchalarning har birining uzunligi 70-80 sm gacha yetadi. Har bir urug‘donda 300-450 
tagacha egri-bugri kanalchalar bor. Urug‘donning har bir bo‘lagining uchki qismnida egri-
bngri kanalchalar to‘g‘ri kanalga birlashib, urug‘don tolrini hosil qiladi va urug‘ olib 
ketuvchi naylarga aylanadi.