O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti

                      

 

                                                  Kirish 

 

Bugungi shiddatli davrda chinakam       ma’naviyatli va 

                                     marifatli odamgina inson qadrini bilishi, o’z milliy 

                                          qadriyatlarini milliy o’zligini anglashi, erkin va ozod 

                                        jamiyatda yashashi, mustaqil davlatimizning jahon 

                                            hamjamiyatida o’ziga munosib  o’rin egallashi uchun 

                      fidoiylik bilan kurasha olishi mumkin. 

                                                                                                                 I.A.Karimov 

Vatanimizning kelajagi xalqimizning ertangi kuni, mamlakatimizning jahon 

hamjamiyatidagi  obro’-e’tibori  avvalambor  farzandlarimizning  unib-o’sib, 

ulg’ayib, qanday inson bo’lib hayotga kirib borishiga bog’liqdir. Biz bunday o’tkir 

haqiqatni hech qachon unutmasligimiz kerak[1].  

XX  asr  o’rtalariga  kelib  tezkor  mashina  mexanizmlaridan  foydalana  boshlandi. 

Murakkab texnika va texnologiyalar o’ylab topildi. Ko’pgina masalalarni hal qilish 

jarayonida  axborot  hajmi  behisob  bir  majmuaga  aylandi,  hamda  bu  axborotlarni 

yig’ish  va  uzatish  vositalarini  yaratish,  ularni  vaqtida  qayta  ishlab,  boshqarish 

uchun  zarur  bo’lgan  choralarni  belgilab  chiqish  kerak  bo’ladi.  Ko’pchilik 

vazifalarni  bajarishda  boshqarish  jarayonini  takomillashtirish,  axborot  tizimini 

joriy  etish,  mutaxasislarni  kompyuterda  ishlashga  o`rgatish  muhim  ahamiyatga 

ega. 

Hozirgi  kunda  kompyuter  texnologiyalari  kirib  bormagan  soha  deyarli 

uchramaydi.  Kompyuter  texnologiyalardan  nafaqat  hisoblash  ishlarini  olib  borish 

uchun balki, hayotga tadbiq qilinadigan dasturiy tizimlar, rasm va video tasmalarni 

qayta  ishlovchi,  katta  hajmli  ma’lumotlarni  o’zida  saqlovchi  dasturlar  yaratish, 

elektron  tijorat  uchun  ham  foydalaniladi.  So’nggi  yillarda  kompyuter  va  uning 

dasturiy  ta’minotiga  bo’lgan  talab  va  qiziqishlar  ortib  bormoqda.  Bu  esa  o’z 

navbatida dasturchidan katta izlanish va mahoratni talab qiladi.  

---

5 

 

Respublikamiz  mustaqillikka  erishgach,  ta’lim  tizimida  tub  o’zgarishlar  sodir 

bo’ldi.  Jamiyat  taraqqiyotini  yoshlar  hayotida  ishlab  chiqarish  milliy  hamda 

umuminsoniy  munosabatlarda  zamonaviy  qarash  imkonyatlari  kengaydi.  Yoshlar 

ta’lim tarbiyasi bilan mashg’ul bo’ladigan ijtimoiy institutlar son va sifat jihatdan 

o’sdi.  Davlat  standartlari  tanlanib,  pedagogik  amalyotda  tadbiq  etila  boshlandi. 

Mustaqillik  yillarida  axborot  texnologiyalari  sohasida  juda  katta  o’zgarishlar  yuz 

bermoqda,  shu  bilan  bir  qator  bu  yoshlarga  keng  imkoniyatlar  yaratilmoqda. 

Ijtimoiy  hayotning  barcha  sohalarida  axbarot  texnologiyalari  har  yerda  jadallik 

bilan kirib kelmoqda va bilimlarni oshishi jamiyat a’zolarini o’z ustlarida ko’proq 

ishlashga yangi-yangi o’zgarishlar bilan undashga olib kelmoqda. 

Respublikamizda      jamiyatimizni      axbarotlashtirish      maqsadida      bir   

qancha  qaror va  qonunlar   qabul    qilindi. Masalan,  1993-yil   7-may   va   2003-

yil  11-dekabrdagi  “Axbarotlashtirish  to’g’risida”gi  qonun,2002-yil  30-maydagi 

“Kompyuterlashtirish  va  axbarot  komunikatsiya  texnologiyalarini  qo’llashni 

yanada  rivojlantirish”  haqidagi  qaror,  2003-yil  11-dekabrdagi  “Elektron  raqamli 

imzo haqida”gi qonun va 2004-yil 29-apreldagi “Elektron hujjat yuritish” haqidagi 

qonun,  O‘zbekiston  Respublikasi  Prezidentining  “Mobil  aloqa  milliy  operatori 

faoliyatini  tashkiletish  chora-tadbirlari  to‘g‘risida”gi  qarori  12.02.2014  y,  

O‘zbekistonRespublikasi  Prezidentining  “O‘zbekiston  Respublikasi  aloqa, 

axborotlashtirishva  telekommunikatsiya  texnologiyalari  davlat  qo‘mitasining 

yangilangan  tuzilmasini tasdiqlash to‘g‘risida”gi qarori 30.10.2013 y, O‘zbekiston 

Respublikasi  Prezidentining  “O‘zbekiston  Respublikasi  telekommunikatsiyalar 

tarmoqlarini  boshqarish  tizimini  takomillashtirishga  oid  qo‘shimcha  chora-

tadbirlar  to‘g‘risida”gi  qarori  ,O‘zbekiston  Respublikasi  Prezidentining  “Milliy 

axborot-kommunikatsiya 

tizimlarining  kompyuter  xavfsizligini  ta’minlash 

borasidagi 

qo‘shimcha 

chora-tadbirlar 

to‘g‘risida”gi 

qarori,O‘zbekiston 

Respublikasi  Prezidentining  “Axborot-kommunikatsiya  texnologiyalarini  yanada 

rivojlantirishga  oid  qo‘shimcha  chora-tadbirlar  to‘g‘risida”gi  qarori  ,O‘zbekiston 

Respublikasi Prezidentining “Axborot texnologiyalari sohasida kadrlar tayyorlash 

tizimini  takomillashtirish  to‘g‘risida”gi  qarori,  O‘zbekiston  Respublikasi 

---

6 

 

Prezidentining  “O‘zbekiston  Respublikasining  jamoat  ta’lim  axborot  tarmog‘ini 

tashkil  etish  to‘g‘risida”gi  qarori,  O‘zbekiston  Respublikasi  Prezidentining 

“Kompyuterlashtirishni  yanada  rivojlantirish  va  axborot-kommunikatsiya 

texnologiyalarini joriy etish to‘g‘risida”gi farmoni fikrimiz dalilidir[2]. 

Mustаqil  rеspublikаmizdа  yuz  bеrаyotgаn  siyosiy,  iqtisоdiy,  ilmiy-

tехnikаviy vа mаdаniy o’zgаrishlаr Оliy tа’lim  tizimidа hаm o’z аksini tоpmоqdа. 

Yurtboshimiz  I.A.Karimovning  Oliy  Majlisida  so’zlagan  nutqida  axborot 

texnologiyalari  va  kompyuterlarni  jamiyat  hayotiga,  kishilarning  turmush  tarziga, 

maktab va oliy o’quv yurtlariga jadallik bilan olib kirish g’oyasi ilgari surilgan edi. 

Prezidentimiz 

tashabbusi 

bilan 

yurtimizda 

“kompyuter 

va 

axborot 

texnologiyalarini  rivojlantirish”,  shuningdek,  “Internetning  xalqaro  axborot 

tizimlariga keng kirib borishini ta’minlash” dasturini ishlab chiqishni tashkil etish 

chora-tadbirlari  to’g’risidagi  qarorlari  qabul  qilindi.  2002-yil  30-mayda  

O’zbekiston  Respublikasi  Prezidentining  “Kompyuterlashtirishni  yanada 

rivojlantirish  va  axborot-  kommunikatsiya  texnologiyalarini  joriy  etish 

to’g’risida”gi  farmoni  va  uning  ijrosini  amalga  oshirish  yuzasidan  va  axborot- 

kommunikatsiya texnologiyalari sohasida strategik ustuvorlikni amalga oshirishga 

doir  amaliy  chora-tadbirlarni  ta’minlash  maqsadida    Vazirlar  Mahkamasining 

2002-yil 

6-iyundagi 

“2002-2010  yillarda  kompyuterlashtirish  axborot- 

kommunikatsiya texnologiyalarini rivojlantirish dasturi ” to’g’risidagi qarori e’lon 

qilindi. 

2005  yil  2-iyunda  O’zbеkiston  Rеspublikasi  Prеzidеntining  “Axborot 

tеxnologiyalari sohasida kadrlar tayyorlash tizimini takomillashtirish to’g’risida”gi 

qarori  qabul  qilindi.  Bu  qarorlarning  davomi  sifatida  O’zbekiston  Respublikasi 

“Axborot  erkinligi  prinsiplari  va  kafolatlari  to’g’risida”  qonuni  2012-yil  12-

dekabrda  qabul  qilindi.  Ushbu  qonun  16  moddadan  tashkil  topgan  bo’lib,  unda 

ushbu  qonunning  asosiy  vazifalari,  axborot  erkinligi  prinsiplari  va kafolatlari 

to'g'risidagi 

qonun 

hujjatlari, 

axborot 

erkinligining 

asosiy 

prinsiplari 

axborotning  ochiqligi  va  oshkoraligi,  axborotni  olish  tartibi,  shaxsning, 

jamiyatning,  davlatning  axborot  borasidagi    xavfsizligi,  shu  kabi  bir  qator  

---

7 

 

moddalarni  o’z  ichiga  olgan.  Inson  uchun  axborotlarni  to’plashda  uning  barcha 

sezgi organlari xizmat qilsa, uzoq masofadagi axborotlarni to’plash uchun bu esa 

yetarli emas, buning uchun maxsus texnik vositalar talab qilinadi.  Bugungi kunda 

ya’ni

 a

xborot asri bo’lmish XXI asrda O’zbekiston Respublikasining butun dunyo 

orasida o’z mavqei, obro’-e’tiborga ega ekanligi quvonarli holdir. 

Bu borada prеzidеntimiz I.A. Karimov  ta'kidlaganlaridеk: “Bugungi kunda milliy