O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti tabiiy fanlar fakulteti «Ekologiya va tabiatni muhofaza qilish»

1.3. Oraliq ekinlar va ularning tuproq mikrobiologiyasiga ta’siri

Yerlardan samarali foydalanish,ularning unumdorligini saqlash va oshirish doimo dolzarb muammolardan hisoblangan.Ma’lumki Respublikamizning tabiiy- iqlimi sharoitlari,kuzgi – qishki va erta bahorgi davrda +5⁰C dan yuqori bo’lgan 1500⁰C haroratni to’plashga imkon beradi.Ushbu qulay sharoitda oraliq ekinlarni o’stirib, bahorda haydash orqali tuproqni organik o’g’itlar bilan boyitish hamda chorva uchun mo’l shirali ko’k oziqa yetishtirish vazifalari ham amalga oshiriladi.Yuqoridagilarni hisobga olib Samarqand viloyati sharoitida eng maqbul bo’lgan oraliq ekinlarni tanlash va ularning tuproq unumdorligiga va g’o’za hosildorligiga ta’sirini o’rganish maqsadida dala tajribalari o’tkazilib kelinmoqda. Jumladan, shunday tajriba O’zPITI Samarqand tarmog’ida o’tloq-bo’z tuproq sharoitida olib borildi.Tajriba dalasining tuprog’i eskidan sug’orilib g’o’za o’stirib kelingan yer bo’lib, tajriba qo’yishdan oldin tuproqning haydov qatlamida (0-30 sm) chirindi miqdori 1,21 %,umumiy azot 0,124 % va yalpi fosfor 0,184 % ni, haydov osti qatlamida (30-50 sm) esa, yuqoridagilarga mos ravishda 0,920:0,082 va 0,121 % ni tashkil etdi[27].

1.3.1-jadval