|
O’zbekiston Respublikasi jismoniy tarbiya tizimida voleybolning o’rni.
Voleybol- o’zinig geografik chegarasi va shug’ullanuvchilar soni jihatdan nihoyatda keng ommaviylashgan sport turlari qatoriga mansub.1996 yil iyul oyida AQShning Atlanta shahrida bo’lib o’tgan Butun jahon Kongressida e’lon qilinganidek voleybol jahon miqiyosida futboldan keyin 2-o’rinni egallaydi. Mazkur o’yinni ilk bor 1895 yilda ixtiro qilgan Amerikaning Masachusets shtati, Xoliok shahridagi kolejlarning birining jismoniy tarbiya o’qituvchisi Pastor Vilyam Morgan voleybolni shu darajada ommaviylashib ketishini o’z vaqtida ehtimol xayoliga keltirmagan bo’lsa kerak.
O’zbekistonda voleybol o’yinini sport turi sifatida 1920 yillardan so’ng vujudga kelgan bo’lib qisqa vaqt ichida keskin ommaviylashib ketdi. Ayniqsa, Toshkent shahri, Toshkent viloyati, Vodiy viloyatlari, shahar va qishloqlardavoleybol keng tus oldi.
O’tgan davr ichida Respublikamiz sharafini himoya qiluvchi“O’qituvchi” , “Nauka”, ”Lakomativ”, “Spartak”, “ODO” , “ Paxtakor” ,“Avtomobilist”,”Dinamo” kabi etakchi voleybol jamoalari turli miqiyosdagi musobaqalarda o’z san’atlarini navbatma-navbat namoyish qilib kelishdi.Vatanimizning erkaklar va ayollar jamoalari 1934 yildan deyarli 1988 yilgacha Sobiq ittifoq chempionatlarida va 1956 yildan to 1986 yilgacha Sobiq ittifoq xalqlari Spartakiadasida ishtirok etib, biror marta sovrindorlar pog’onasiga ko’tarilmagan bo’lsada, bir necha bor kuchli 6 likdan joy olishgan. Mana shu davr ichida etakchi o’zbek voleybolchilari etishib chiqdi.Bular qatoriga ilk bor sport ustalari sazovor bo’lgan G.Xudyakov, G.Bagirov, Yu.Simonov, V.Kucherov, V.Ananich va R.Husainovlar kiradi. Ayollardan esa L.Vemichkova, M.Katasonova, L.Ishmaeva, L.Rahmonqulova, I.Nazarova, Olimpiada chempionlari V.Dyunova /Galushko/,L.Pavlova, yoshlar o’rtasida Ovrupa chempionlari L.Ishmaeva, L.Suleykana, O.Belova, L.Lepinina, O.Dubyaga hamda erkaklardan S.Mechinlar O’zbekiston shuhratini xalqaro miqiyosida ko’tardilar.
Hozirgi kunda kelib O’zbekiston voleyboli mustaqil yo’nalishga taraqqiy etib bormoqda. 1993 yil iyul oyida Xitoyning Shanxay shahrida o’tkazilgan VII Osiyo chempionatida mistaqil O’zbekiston Respublikasining ayollar jamoasi voleybol tarixida birinchi bor ishtirok etib, faxrli 6-o’rinni qo’lga kiritdi. Shunisi e’tiborga loyiqki, istiqloldan so’ng O’zbekiston voleybolining taraqqiyoti yangicha yo’nalishda rivojlanib kelayotgani ko’zga tashlanayotir. Jumladan, 1992 yildan boshlab muntazam o’tkazilayotgan O’zbekiston milliy chempionati va o’quv muammolari o’rtasida o’tkazilayotgan 3 bosqichli “Umid nihollari, Barkamol avlod, Universiada” musobaqalar o’zbek voleybolining yanada ommaviylashishiga ta’sir etmoqda. Mazkur musobaqalar professionallik asosida tuzilgan jamoalarning ishtirok etishi maqsadga sazovordir. Bularga “Kanop”(Samarqand shahri), “Viktoriya” (Navoiy shahri), “MXSK” (Chirchiq shahri),”Avtomabilchi” (Qo’qon shahri), ”Avtomobilist” (Namangan shahri), “SKIF”(Toshkent shahri) jamoalari misol bo’la oladi. Ushbu jamoalar a’zolari bo’lmish A.Sovich, Sh.Muslimov, I.Vlasov, A.Papovkin, S.Juravlyov, L.Tambiev (Navoiy),S.Bannov, A.Srebryannikov, S.Myachin, A.Ribalkin (Samarqand), M.Sharipov,V.Damnidi (Qo’qon), A.Kalesnikov,F.Babatov, M.Mamatuk, K.Pak ,A.Jirnov(Toshkent),M.Ermish, A.Kasimov, R.Knyazov, V.Petrov (Chirchiq)lar kata mahorat ko’rsatmoqda. SKIFning ayollar jamoasi voleybolchilari P.Kibardina,N.Xadjaeva, E,Shpachuk,S. Ashurkova va boshlar ham tahsinga munosibdir.Bugungi kunga kelib yangi profisional klub va jamoalarning tashkil topishi hamda ularning shakllanishi davom etmoqda. Bular jumlasiga AGMK (Olmaliq), Samarqand TelekomUZI, KESh (Shaxrisabz), Parvoz (Namangan), Nihol (Farg’ona), Dinamo ( Andijon) jamoalari kiradi.Albatta barcha sport turlari singari voleybolning ham ommaviylikning kengayishi faqatgina yirik musobaqalarning o’tkazish va ularda ishtirok etayotgan malakali voleybolchilar soni bilan belgilanmaydi. Aksincha, “katta” voleybolni ommaviylikni joylarda – qishloq, shahar, maktab va barcha o’quv yurtlarida shu sport turiga bo’lgan e’tibor, uning taraqqiy etish ishlari bilan o’lchanadi. Afsuski, hozirgi kunda joylarda voleybol bo’yicha o’rinbosarlar tayyorlash ishlari, juda sust maromda amalga oshirilmoqda.
Mutaxasislar qo’nimsizligi hatto ayrim tuman va qishloq larda ularni o’ta tanqisligi ko’zga tashlanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
