O'zbek iston respublikasi oliy V a o'rta m a X s u s ta'lim vazirligi

о 'xshash bo 'Iganligi tufayli unga shunday nom berilgan. Uning tanasi cho ‘ziq,
0,1 — 0,3 mm kattalikda, oldingi tom oni yarim doira shaklida, keyingi
tomoni esa ingichkalashgan bo'ladi. Tufelka tanasi qattiq pellikula qobiq
bilan o'ralganligi tufayli tana shakli doimiy bo'ladi. Pellikula ektoplazmadan
hosil bo'ladi. Pellikula ostida otiluvchi tayoqchasimon tanachalar joylashgan.
Tanachalar himoya vazifasini bajaradi. Endoplazmasida ikkita qisqaruvchi
vakuola, juda ko'p hazm vakuolalari va ikki xil yadro joylashgan.
3-rasm . 
T u felk a infuzoriyasi (A -tuzilishi, B -o  iz o ld i chuqurchasi): 1-hujayra q o b ig 'i. 2 -
kipriklar, 3 - o g 'iz tesh igi, 4 -o v q a t hazm qilish vakuollari, 5-qisqaruvchi vakuol, 6-poroshisa, 7 -
katta yadro. 8 -k ic h ik yadro, 9-shakil!anyotgan hazm q ilish vak u oli, 10-otilu vch i tanalar.
O z iq la n ish i. 
Tufelka tanasining yon tom onida og'izoldi chuqurchasi
bo'ladi. Chuqurchasining chetlari kipriklari bilan o'ralgan, uning tubida
esa og'iz teshikchasi joylashgan. Chuqurcha chetidagi kiprikchalam ing
harakatlanishi tufayli turli mayda organizm lar va organik m oddalar
og'iz tesh ig ig a keladi. O g'iz teshigi qisqa halqum bilan tutashgan.
Oziq ana shu halqum tubida to'planadi va sitoplazm adan bir tom chi
hazm suyuqligi ajralib chiqib hazm qilish vakuolasi hosil bo'ladi. Hazm
qilish vakuolasi halqum tubidan ajralib, sitoplazm aga o'tadi. Oziq
sitop la zm a oq im i bilan aylanib, v a k u o la ich id a hazm b o'la d i va
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

sitoplazmaga so'riladi. Hazm bo'lmagan oziq qoldig'i tanasining keyingi
qism idagi m axsus chiqaruv teshigi (poroshisa) orqali organizm dan
chiqarib yuboriladi. Tufelka bakteriyalar va boshqa bir hujayrali mayda