O'zbek iston respublikasi oliy V a o'rta m a X s u s ta'lim vazirligi

yoki yashil toshbaqa hamda undan kichik karetta tropik dengizlarda
y a s h a y d i. O y o q la r i e sh k a k k a a y la n g a n lig i va q a lq o n ic h ig a
tortilm aganligi sababli ular dengiz toshbaqalari deyiladi. Uzoq Sharq
va Xitoyda ussuriy yum shoq terili toshbaqalar yashaydi. Ularda shox
plastinka bo'lmaydi. Suyak plastinkalari ancha kichik bo'lib, teri ostida
joylashgan. Umuman, toshbaqalar turkumiga 250 ga yaqin tur kiradi.
Sudralib yuruvchilar amfibiyalarga nisbatan turlicha sharoitlarda
yashaydi. Bu sudralib yuruvchilarning yuqori taraqqiy etganligi bilan
bog'liq. Sudralib yuruvchilarning quruq muhitda yashashga moslashishi
ham katta rol o'ynaydi. Shu sababli ular Arktika va Antarktikadan
tashqari yer yuzining deyarli hamma qismida tarqalgan.
Shu bilan birga sudralib yuruvchilarning gavda harorati o'zgaruvchan
b  lgan ligi tufayli nisbatan yuqori haroratli m uhitda yaxshi hayot
kechiradi. Masalan, ilonlar 10 C° da kam harakatchan bo'lib qoladi, 
+6 
+8
C° da esa harakatdan to'xtaydi, +2 +3 C° da karaxt bo'ladi. Gavdasi
— 4 C° yoki 
—6
C °ga sovusa, halok bo'ladi.
Ushbu aytilganlarga ko'ra, sudralib yuruvchilar tropik zonada ko'p sonli
bo'lib, qutbgaborgan sari kam uchraydi. Tog' cho'qqilariga chiqib borganda
ham ularning soni kamayib boradi. Shuningdek, haddan tashqari yuqori
harorat ham sudralib yuruvchilar uchun halokatlidir. Muhit harorati +55 C°
bo'lganda, kaltakesaklar 1,5 — 4 daqiqada halok bo'ladi. Bunday vaqtda
sudralib yuruvchilar yer kovaklariga yashirinadi yoki daraxtga chiqib oladi.
Sudralib yuruvchilar uchun optimal harorat +20 +40 C° atrofida bo 'ladi.
O'rta mintaqalarda yashovchi ko'pchilik sudralib yuruvchilar kunduz
kuni, gekkonlar esa tunda faol bo'ladi. Tropik sahrolarda esa ko'pchilik