O’rta maxsus

2-§. TURBO PASCALNI O‘RNATISH VA UNING TARKIBI

Turbo Pascal sistemasini Borland firmasining instalyatsiya diski yordamida o‘rnatish mumkin. Lekin bunday qilish shart emas, ko‘pincha uni bir kompyuterdan ikkinchisiga nusxasini ko‘chirib o‘tkazib ishlatishadi. Dasturning to‘liq tarkibi 4 Mbayt atrofidagi hajmga ega bo‘lib, xohishga qarab uni hajmini kamaytirish mumkin. Ammo bu holda o‘rnatilishi yoki ko‘chirilishi shart bo‘lgan fayllarni aniq bilish kerak. Shuning uchun avval Turbo Pascal ni to‘liq tarkibi qanday fayllardan iborat ekanligini ko‘rib chiqamiz.

Turbo Pascal 7.0 paketi, odatda, diskning “TP7” nomli katalogiga joylashtiriladi (umuman olganda boshqa katalogga joylashtirish ham mumkin, lekin bunda ba’zi kataloglarga yo‘lni ko‘rsatish muammolari yuzaga keladi). Turbo Pascal 7.0 dasturlash tizimi yuzdan ortiq fayldan iborat bo‘lib, ular vazifalariga qarab bir nechta kataloglarga joylashtirilgan (1-rasm). Turbo Pascalning asosiy fayllari “BIN” katalogida joylashgan. Qolgan kataloglarda, asosan, yordamchi fayllar hamda Turbo Pascalning imkoniyatlarini oshiruvchi yoki namoyish etuvchi fayllar joylashgan.
Asosiy kataloglardan biri BIN bo‘lib, undagi fayllardan asosiylari quyidagilar:

• 
  TURBO.EXE – dastur tuzish uchun integrallashgan muhit (shu ilova asosida dastur ishga tushiriladi);
  
• 
  TURBO.TPL – standart modullar kutubxonasi;
  
• 
  TPC.EXE – integrallashgan muhitdan tashqari ishlaydigan komanda satri holatidagi dastur kompilyatori;
  
• 
  TURBO.HLP – dasturchiga yordam uchun ma’lumotlar fayli;  TURBO.TP – tizimning konfiguratsiyasi fayli.
  

BGI katalogida turli videoadapterlar drayverlari (drayverlar – qurilma ishini boshqarish dasturlari) joylashgan bo‘lib, ular grafik holatda ishlash uchun zarurdir:

• 
  ATT.BGI – AT&T 6300;
  
• 
  CGA.BGI – IBM CGA va IBM MCGA;
  
• 
  EGAVGA.BGI – IBM EGA va IBM VGA;
  
• 
  HERC.BGI – Hercules;  IBM8514.BGI – IBM 8514;
  
• 
  PC3270.BGI – IBM 3270 PC.
  

Bundan tashqari BGI katalogida grafik holatda ishlatiladigan CHR kengaytmali shriftlar fayllari joylashtirilgan bo‘ladi. Qolgan kataloglar tarkibining vazifasi, asosan, quyidagilar:

•