eng asosiy va strategik vazifalardan biri hisoblanadi. Bu yo’nalishning korxonani
boshqarish tizimida strategik ahamiyatga egaligi moliyaviy resurslar va boshqa
resurslar (moddiy resurslar, mehnat resurslari va boshqalar)ni jalb qilishning o’zaro
bog’liqligi bilan izohlanadi. Bunday o’zaro bog’liqlikning ratsional, maqsadga
muvofiq va samarali tashkil etilishi ko’p jihatdan korxona iqtisodiy barqarorligini
belgilab beradi, shuningdek iqtisodiy sub’ekt faoliyatidan manfaatdor bo’lgan
mulkdorlar, xodimlar, kontragentlar, davlat va jamiyat moddiy farovonligi o’sishiga
xizmat qiladi.
10
Bozor iqtisodiyotida moliyaviy resurslarning (muhim) ahamiyatga egaligi
ularni boshqarishning funktsiyalarini belgilab beruvchi mustaqil faoliyat sifatida
moliyaviy menejmentni tashkil etish zaruriyatini shart qilib qo’yadi.
Moliyaviy menejment – bu korxonaning strategik va joriy maqsadlarini amalga
oshirishga yo’naltirilgan moliyaviy resurslarni va moliyaviy faoliyatni boshqarishdir.
“Moliyaviy menejment tizimi iqtisodchilar tomonidan kompaniyalarda
istiqboldagi va faoiyat yuritishidagi strategik va joriy moliyaviy maqsadlarni
rejalashtirish, amaliyotga tatbiq etish, nazorat va taxlil qilish, o`z vaqtida to`g`rilash
hamda tartibga keltirishdagi ilmiy jihatdan asoslangan o`zaro bog`liqlikdagi metodlar
va instrumentlar kompleksi sifatida tushuniladi”
1
.
Har qanday boshqarish tizimi kabi moliyaviy menejment ham ob’ekt va
sub’ektga, ya’ni boshqariluvchi va boshqaruvchi tizim ostlariga ega.
Bunda korxonalarning pul mablag’lari va ularning manbalari, shuningdek
korxonalar, xo’jalik faoliyatining boshqa ishtirokchilari, moliya tizimining turli
bo’g’inlari o’rtasida yuzaga keladigan moliyaviy munosabatlar boshqarish ob’ekti
hisoblanadi.
Mulkdorlar, moliyaviy menejerlar, mos tashkiliy tuzilmalar va xizmatlar
moliyaviy menejment tizimida boshqarish sub’ektlari sifatida qatnashadi,
bo’limlarning tarkibiy qismlari esa boshqariluvchi tizim ostlari sifatida yuzaga
chiqadi. Bunda eng asosiy boshqaruv sub’ekti korxonaning mulkdorlari hisoblanadi.
Hozirgi sharoitda moliyaviy direktor boshqaruv a’zolarining yoki direktorlar
kengashining a’zosi hisoblanadi va boshqaruv ierarxiyasida etakchi o’rinlardan biri
hisoblanadi. Moliyaviy direktor bosh direktor bilan birgalikda aksiyadorlar oldida
to’g’ridan-to’g’ri javobgarlikni o’z zimmasiga oladi, moliyaviy natijalar bo’yicha
investorlar va biznes egalariga hisobot beradi. Moliyaviy direktorga nomzodlar
direktorlar kengashi tomonidan shaxsan tasdiqlanadi. Bu jihat moliyaviy direktorning
mustaqilligi va o’z faoliyati bo’yicha aksiyadorlarga hisobot berishini anglatadi.
Operatsion strategiyalar korxona umumiy strategiyasiga asoslanuvchi,
moliyaviy xizmat orqali rejalashtirish jarayonida majburiy tartibda o’tish talab
qilinadigan tegishli xizmatlar doirasida rivojlangan biznes-tuzilmalarda boshqaruv
funktsional tarzda bo’linadi. Bu tabiiy ravishda umumiy strategiyani ishlab chiqish va
kuchlarni birlashtirishda moliyani yadroga aylantirmoqda. Shunday ekan moliyaviy
direktorning bosh vazifasi biznesni boshqarishning izchil va samarali ishlash tizimini
ta’minlash orqali korxonaning barcha bo’linmalari operatsion strategiyalarini va
aksiyadorlar uzoq muddatli maqsadlarini integratsiyalash bilan ifodalanadi.
Shunday qilib, moliyaviy direktor va u boshqaradigan moliya xizmati har
qanday o’rta va yirik korxonada muhim rol o’ynaydi. Moliyaviy direktor faoliyati bir
vaqtning o’zida uch xil doirada: funktsional, korporativ va boshqaruv ko’rinishida
amalga oshirilishini ta’kidlash lozim. Shuning uchun ham moliya xizmatining
zamonaviy rahbari ilmli, keng dunyoqarashga ega ijodiy fikrlaydigan mutaxassis,
amaliy muammolar (pul oqimlarini boshqarish, korxona faoliyati haqidagi tezkor
1
Svetlana Savina, Irina Kuzmina-Merlino, Improving financial management system for Multi-business companies,
Procedia – Social and behavioral sciences, 2015.p.
137.URL:http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1877042815056992/pdf.
11
ma’lumotlar bilan ichki va tashqi foydalanuvchilarni ta’minlash, investitsion
loyihalarni baholash, moliyaviy resurslarni qidirib topish va jalb qilish hamda
boshqalar)ni hal qilish qobiliyatiga ega, shuningdek strategik vazifalar (birlashish va
qo’shib olishlar, investorlar bilan o’zaro hamkorlik samaradorligi tahlili va
boshqalar)ni hal qila oladigan bo’lishi lozim.
Do'stlaringiz bilan baham: 
