Opa-singil daryolar

Donald Bister
Ingliz tilidan Mirjalol MADVALIYEV tarjimasi

Piyozvoy nega xomush?

Oshxonada savlat toʻkib turgan javon ichida yotaverib zerikkan sabzavotlar oʻzaro gurungga kirishibdi.

Suhbatni bir tomoni oftob koʻrmay sargʻayib pishgan Pomidor boshlabdi:
– Shakl jihatdan kamina ham meva, ham sabzavotga oʻtaveraman. Ayniqsa, shu xonadonning chaqqon qizi Munisa meni juda ham yaxshi koʻradi, – dedi va qoʻshib qoʻydi, – goh “oltin olma”, goh pomidorim – hammasi dorim, deb erkalaydi. Shifobaxshligim bois men odamlarga juda kerakman!
– Qoʻying, Pomidorxon, koʻp ham maqtanmang, baribir kamina-yu kamtarin Kartoshkabekka hech bir sabzavot foydalilikda teng kelolmaydi. Meni-chi, istasa yogʻda qovuradi, istasa suvda qaynatadi. Agar xohlasa, qoʻrga koʻmib pishirishlari mumkin. Har qanday holatda ham totli boʻlib pishaman. Aytmoqchi, men “S” vitaminining koniman. – Shu payt Sholgʻomoy yanoqlarini qizartirib gapga chogʻlandi:
– Kartoshkabek, maqtanishda Pomidorxondan qolishmaysiz! Har holda siz aytgan “moʻjizalar”, bizning ham qoʻlimizdan keladi. Maqtanadigan odatim yoʻgʻ-u, biroq oshxona bekasi oʻgʻli Sanjarbek shamollaganida dori bermaydi, sholgʻomni qasqonda dimlab yediradi. Ertasi kuni qarabsizki, Sanjarbek otday! Xullas, baxslashmay qoʻyaveringlar. Chunki foydalilar foydalisi menman!
– Voy-voy Sholgʻomoy, maslahatim, sal oʻpkangizni bosvoling?! Mening oshxonadagi oʻrnim beqiyos, – gap boshladi Sabzivoy, – bilib qoʻyinglar, taomlar shohi – palovxontoʻraga maza beradigan menman. Ha, aytgandek, men ham darmondorilarga boy sabzavotman…
Sabzavotlar bir-birlariga gal bermay oʻzlarini maqtashaveribdi. Ammo toʻniga oʻralib olgan Piyoz miq etmabdi. Shunda Kartoshkabek:
– Piyozvoy sen nimaga jimsan? – deb soʻrabdi. Piyozvoy esa:
– Munisa doim ukasi Sanjarga “Sen oʻzingni maqtama, seni birov maqtasin”, deydi. Men esa… – hali gapini aytib ulgurmagan bechora Piyozvoyni suhbatdoshlari toʻrt tomonidan baqirib oʻtakasini yoribdi.
– Nima-nima? Seningcha biz maqtanchogʻ-u, sen kamtar va maqtanishga emas, maqtashga arziguliksan, shundaymi? – debdi Pomidorxon suzilibgina.
Jahldan uning oftob koʻrmay sargʻaygan yanogʻi ham qizarib ketibdi.
– Yoʻq-yoʻq, aslo! Doʻstlarim, aksincha, men oʻzimni na maqtanishga, na maqtashga arzishimni aytmoqchi edim. Siz meni notoʻgʻri tushundingiz. Kechiringlar… Axir oshxona bekasi ham meni yigʻlab-yigʻlab toʻgʻraydi. Xullas, men tufayli xafa boʻlishadi, yigʻlashadi… – xijolat boʻlibdi Piyoz.
Shu payt oshxonaga dastyor qiz Munisa kirib javonni ochibdi. Kerakli sabzavotlardan idishiga solibdi.
Munisa kechki ovqatga shoʻrva pishiribdi. Munisaning dadasi shoʻrvani ishtaha bilan ichayotib: – Oh, oh, oh!!! Juda mazali chiqibdi. Rostdan ham oʻzing pishirdingmi? Buning siri nimada ekan-a, qizim?! – debdi.
– Darmondorilarga boy boʻlgan piyozda, dadajon. Maktabda pazandachilik mahoratidan mashgʻulot boʻldi. Ustozimizning aytishicha, taomning shirin chiqishida piyozning oʻrni beqiyos ekan. Shuning uchun oshpazlarning erkasi ekan. U shamollaganda va burun bitganda qoʻllanilsa, kasallik tumtaraqay qocharkan. “Yigʻlab-yigʻlab” toʻgʻrash esa koʻz uchun ayniqsa foydali ekan. Barra piyoz ham odamlar sogʻligʻiga foyda berarkan.
– Voy, mening dono qizim-ey! Barakalla!!! Bundan keyin ovqatga ham, achchiq-chuchukka ham koʻproq piyoz sol. Ham mazali, ham foydali boʻladi.
– Xoʻp boʻladi, dadajon!
Piyozvoy haqidagi maqtovlarni eshitib, kosadagi boshqa sabzavotlar uyalib qolishibdi.