Ona tili darslik

2-§.  Gapning turlari 
 
O‘zbek tilida gaplar turli nuqtai nazardan  tasnif qilinadi: 
I. Ifoda maqsadiga ko‘ra. 
II. Emotsionalikka ko‘ra. 
III. Tuzilishiga ko‘ra. 
Ifoda  maqsadiga  ko‘ra  va  bu  maqsad  bilan  bog‘liq  bo‘lgan  ohangga  ko‘ra 
gaplar darak, so‘roq, buyruq gaplarga ajratiladi. 
Emotsionalikka  ko‘ra  gaplar  ikki  turga  bo‘linadi:  his-hayajonli  gaplar  yoki 
undov gaplar va his-hayajonsiz gaplar. Darak, so‘roq, buyruq gaplar darak, so‘roq, 
buyruq ohangi bilan aytilsa, emotsional bo‘lmagan gaplar deb yuritiladi. YUqorida 
sanab  o‘tilgan  gaplar  kuchli  his-hayajonga  ega  bo‘lishi  bilan  his-hayajon  gapga 
aylanadi.   
Tuzilishiga  ko‘ra  gaplar  sodda  va  qo‘shma  bo‘ladi.  Gaplarning  bunday 
bo‘linishi  ularning  tarkibidagi  predikativlik  birliklarning  soniga,  miqdoriga 
asoslanadi.