Oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti

Турғун бобом

Кенг бепоён водийларни,

Кўркам ёз безар,

Тун қўйнида Турғун бобом,

Далани кезар.

Қўлидаги катта кетмон,

Ярқираб кунда,

Эгатларга шилдиратиб,

Сув қуяр тунда.

Ўзи жуда ишга чаққон,

Таниқли сувчи,

Уни севар ҳар деҳқон,

Ҳар бир ўқувчи.

Зилол сувлар пахтазорда,

Шилдираб оқар,

Гуллаётган кўм-кўк ғўза,

Бобомга боқар.
Математика фанини ҳам экологик тарбияга мисол қилиб олсак бўлади. 4-синф дарслигида: «Ҳажмларни ўлчаш» мавзусида Ўқувчилар бўйи 40 метр, эни бўйидан 10 метр қисқа майдонда боғ барпо этишди. Боғ майдонининг юзини топинг. Боғ атрофини қандай узунликдаги девор билан ўраш керак?
Шу каби одобнома дарсида ҳам экологик тарбия юзасидан матнлар, дарслар берилган. 3-синфда «Ona tabiat – go’zallik manbai» номли уч соатлик бўлим берилган бўлиб, булар:

"Gullar rangni qaydan olar", " Qanotli me’morlar", "Тabiatni asrash odobi" номли мавзулардир. Ўқитувчи бу мавзуларни ўтаётганда, табиат ҳақида, экологик тарбия ҳақида маълумот беради.

Эстетик тарбия – бу ўқувчиларни воқеликдаги, санъатдаги, табиатдаги, кишиларнинг ижтимоий ва меҳнат муносабатларидаги, турмушдаги гўзалликни идрок қилиш ҳамда тушунишга ўргатиш, уларнинг бадиий дидини ўстириш, уларда гўзалликка муҳаббат уйғотиш ва ҳаётига гўзаллик олиб кириш қобилиятларини тарбиялашдир.

Эстетик тарбия ўқувчиларда эстетик билим, кўникма ва малакаларни шакллантириш ҳамда, эстетик ҳис-туйғу, қизиқиш, эҳтиёж, баҳо бериш каби хислатларни тарбиялаш масаласини ўз ичига олади. Эстетик тарбия бўйича асосий фан мусиқа бўлиб, расм яъни тасвирий санъат бўлиб, жисмоний тарбия, меҳнат, ўқиш, она тили уни тўлдириб мустаҳкамлаб боради.

Масалан: тасвирий санъат дарсида дид, яъни эстетик дид билан расм чизади ва эстетик мулоҳаза билан ёндашади.
Меҳнат дарсида ҳам бола эстетик тарбия орқали ёндошади.

Масалан, қизлар кашта тикишни эстетик дид билан тикадилар ёки дастурхон тузатаётганда ёки кийим тикаётганда.

Эстетик тарбияга мисол қилиб жисмоний тарбия дарсини олсак, асосий машқлардан бири: тик турган ҳолда юриш ва байроқчалар билан машқ қилиш дарснинг мақсади бўлса, бу ҳолатни бажараётганда эстетик мулоҳаза билан, оёқ учида аста-секин кўтарилиб, байроқчаларни ён томонларга ва кейин юқори томонга кўтариб эстетик қизиқиш билан бажарадилар.

Юқоридаги мисолларни кўриб шуни айтиш мумкинки, демак фанлараро интеграция мавжуд, яъни фанлараро узвийлик, боғлиқлик мавжуд.

Чунки, бирор фаннинг мақсади, яъни болалардаги нутқ ўстириш, аҳлоқий тарбия, экологик тарбия, эстетик тарбия барча фанларда ўз аксини топган.