O zbekiiton fayi a L l I lari 4illiy jamiyaii nashkiyol


  Qarang:  Skirbekk  G.,  Gile  N.  Falsafa  tarixi.  Toshkent,  2002,  25-bet



Download 10,33 Mb.
Pdf ko'rish
bet34/412
Sana12.09.2021
Hajmi10,33 Mb.
#172143
1   ...   30   31   32   33   34   35   36   37   ...   412
Bog'liq
Inson falsafasi. Choriyev A

1  Qarang:  Skirbekk  G.,  Gile  N.  Falsafa  tarixi.  Toshkent,  2002,  25-bet.

43


donishmandlik  zardushtiylik  ta ’limotidagi  mangu  avliyolar  (Ame- 

sha-Spenta)ning  o ‘zi  edi.  Geraklitning  fikriga  ko‘ra,  yaxshilik, 

haqqoniylik,  diyonat  kabi  fazilatlar  inson  o ‘lgandan  so‘ng  ham 

osmonda  mangu  yashayveradi.  Olijanob,  botir  odamlarning  ruhi 

osm on-u  falakning  eng  baland  cho‘qqisiga  ko‘tariladi.

Geraklit  zardushtiylik  ta ’limoti  ta ’sirida  insonning  vafotidan 

keyingi  taqdiri  haqidagi  nazariyani  ishlab  chiqdi.  Bunday  nazari- 

yaning  yaratilishi  qadimgi  yunon  falsafasi  uchun  mutlaqo  yangi 

kashfiyot  edi2.

Milet  falsafa  maktabi  namoyandalari  Fales,  Anaksimandr, 

Anaksimen  va  Geraklit  Efesskiylaming  olamning  tuzilishi,  odam ­

ning  vujudga  kelishi  to ‘g‘risidagi  fikr-mulohazalarini  har  to ­

monlama  rivojlantirgan  abderlik  faylasuf  Demokritning  (eramizdan 

aw algi  460—370-y.)  fikriga  muvofiq,  jon  inson  tanasini  ha- 

rakatga  keltiruvchi  manba  bo‘lib,  u  atom lardan  tashkil  topgan. 

Tana  o ‘lishi  bilan  jon  ham  o ‘ladi.  Chunki  olamda  tanadan 

tashqarida  yashaydigan  jo n   yo‘q.  0 ‘lim  esa  atomlarning  o ‘zaro 

to ‘qnashuvlari  oqibatida  sodir  b o ig an   parchalanishning  oqiba- 

tidir.  Uning  tushuntirishicha,  odam  deb  ataluvchi  jonli  mavju­

dot  hamisha  tabiatga  taqlid  qilib  yashaydi.  Tabiatdagi  go‘zallik 

ta ’sirida  rassomlik  vujudga  keldi.  0 ‘rgimchak  to ‘qigan  to ‘rdan 

to ‘qimachilikni,  asalaridan  imorat  qurishni,  bulbuldan  musiqa- 

ni  o ‘rgandi.  Inson  moddiy  olamning  ta ’sirida  o ‘zining  sezgilari 

yordamida  his  qiladi.  U  olamdagi  turli  hodisalarni,  voqealarni 

bilishda  hissiyot  bilan  tafakkur,  aql-farosatning  o ‘zaro  aloqador- 

likda  faoliyat  ko‘rsatishi  lozimligini  dalillashga  urindi.

Demokritning  fikriga  asosan,  odamning  boshqa  tirik  mavju- 

dotlardan  farq  qiladigan  eng  muhim  xususiyati  nutqidir.  Nutq 

esa  odamga  ko‘rsatilgan  xudoning  karomati  emas,  balki  o ‘sha 

tirik  mavjudotlarning  olam  bilan  bo'lgan  o‘zaro  aloqalari,  amaliy 

faoliyatlari  tufayli  vujudga  kelgan.  Odamlar  o ‘zlarining  yashash 

sharoitini  o ‘zgartirib  turishlari,  ularning  sovuqdan  saqlanish, 

oziq-ovqat  qidirib  topishning  yangi  uslublarini  izlab  topishga 

majbur  qildi.  Ana  shunday  munosabatlar  doirasida  odam  asta- 

sekin  inson  sifatida  shakllanib  bordi.

Inson  to ‘g ‘risidagi  dastlabki  fikrlar  taraqqiyotiga  eramizdan 

awalgi  VI—V  asrlarda  «Buyuk  Yunoniston»ning  g‘arbiy  hududida


Download 10,33 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   30   31   32   33   34   35   36   37   ...   412




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish