O z b e k is t o n r es p u b L i k a s I o liy



Download 4,55 Mb.
Pdf ko'rish
bet37/158
Sana18.08.2021
Hajmi4,55 Mb.
#151001
1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   ...   158
Bog'liq
'pedagogika

0 ‘quv  rejasi  -   davlat  hujjatidir.  Unga  barcha  um um ta’lim 
maktablari  so'zsiz  amal  qiladi.  Bu  hujjatda  sinflar  bo ‘yicha 
o'rganilishi  lozim boMgan o ‘quv fanlari va shu fanlar uchun ajratilgan


o ‘quv  soatlari  k o ‘rsatiladi.  Bu  hujjat  m aktabning  yagona  o ‘quv 
rejasi  hisoblanib,  u  xalq  t a ’limi  vazirligi  tomonidan  tasdiqlanadi. 
A lohida  aniq  bir  fanning  o ‘quv  rejasi  -   shu  fanni  o ‘qitish  uchun 
ajratilgan  soatlar  va  o ‘quv  yilining  tuzilishini  belgilab  beruvchi 
davlat  hujjatidir.
0 ‘q u v   fan  d a s t u r i   -   har  bir  alohida  fan  uchun  o ‘quv  dasturi 
tuziladi.  Dastur  o ‘quv  rejasiga  asoslanadi.  Fanning  maqsadidan, 
o ‘quv  rejasi  b o ‘yicha  ajratilgan  soat  va  bilim  hajmi  mavjud 
jam iyatning  g ‘oyaviy-siyosiy  y o ‘nalishini  o ‘zida  aks  ettiradigan 
davlat  hujjatidir.
0 ‘quv dasturida bir sinfda alohida fanlar b o ‘yicha o ‘quvchilarga 
beriladigan  ilmiy  bilim,  k o ‘n ikm a  va   m alakalarning  hajmi  b elgi­
lab  beriladi.  Dasturda  fanning  m azm uni,  m avzu  ketm a-ketligi 
ikkinchi  m avzu  birinchini  t o ‘ldirishi,  izchillik  bilan  yoritiladi  va 
m a ’lum  m av zular  orqali  k o ‘rsatiladi.  0 ‘quv  dasturida  shu  fan 
b o ‘y icha  o ‘quvchilarga  berilishi  lozim  boMgan  bilim,  k o ‘n ikm a  va 
m alakalar  kichik  m avzulard a  ifodalanib,  m avzu  m aqsadi  qisqacha 
izohlanadi.
Fanning  maqsadi  va  vazifasidan  kelib  chiqqan  holda  boblarga 
boMinadi.  Boblar  katta  mavzularga,  katta  m avzular  esa  kichik 
m avzularga  boMinib,  shu  mavzu  yuzasidan  o ‘quvchi  qanaqa  bilim, 
k o ‘nikm a v a m alakalami  o ‘zlashtirishi  lozim  b o ‘lsa,  uning  mazmuni 
qisqacha  ifodalanib  beriladi.  0 ‘quv  dasturining  o ‘zini  amal  qilinishi 
kerak  boMgan  prinsiplari  mavjud.
1.  Dasturning  aniq  bir  g ‘oyaga  asoslanganligi.
Mustaqil  jam iyatim iz  taraqqiyotining  tamoyillariga  asoslangan 
holda  isloh  qilingan  har  bir  sohadagi  fan,  texnika,  ishlab  chiqarish, 
ijtimoiy  m unosabatlarda  erishilgan  yutuqlar  darajasini  ilmiy  asosda 
aks  ettirishi  lozim.
2.  Dastur  ilmiylik  prinsipiga  asoslanadi.
62


Har  bir  t a ’lim  va  tarbiya  g ‘oyalari,  ilmiy  jihatdan  tekshirilgan, 
ishonchli  dalillar,  kuzatishlar,  manbalar  va  materiallar  asosida 
kiritiladi.
3.  0 ‘quv  dasturi  -   aniq  m azm un  va  mantiqiy  g ‘oyalarni  o ‘zida 
aks  ettirishi  lozim.
Dasturda  fanning  maqsad  va  vazifalari  undagi  bilim  asoslari 
misollar  va  masalalar  orqali  o ‘rgatiladi.  Aks  holda  o ‘rgatilayotgan 
bilim  asoslarini  nazariy jihatdan  tushunish  qiyin  boMadi.
4.  Nazariya  bilan  amaliyotning  birligi  prinsipi.  Talabalar  olgan 
nazariy  bilimlarini,  amalda qoMlay  olishi  k o ‘nikmasini  shakllantirish 
nazarda tutiladi.
5.  0 ‘quv  dasturini  tuzishda  fanning  tarixiy  saboqlari  inobatga 
olinadi.
Vaqt  o ‘tishi  bilan  fan  olamida  yangi-yangi  kashfiyotlar,  maMum 
bir  ilmiy  qonun-qoidalar  paydo  boMib,  fan  takomillashib  boradi. 
Dastur  fanning  kelajakdagi  istiqbolini  o ‘zida  qisqacha  ifodalaydi.
6.  0 ‘quv  dasturi  davlat  tomonidan  tasdiqlangan  reja  asosida 
bakalavr,  magistr,  litsey,  gimnaziya,  kollejlar  uchun  alohida-alohida 
tuziladi.
D a r s li k  -  o ‘quv jarayonining asosi.  Darslik o ‘quvchining  uydagi 
muallimi,  har  bir  fanning  mazmuni,  maqsadi,  vazifasi  darslikda 
yoritiladi.  Darslik  fan  bilan  obyektiv  borliq  o ‘rtasidagi  muhim 
qonuniyatli  bogManishlarini  aks  ettiradi.  Darslikdagi  bilimlar  tizimi 
o ‘zaro  ichki,  mantiqiy  bogManishlarga  ega  boMib,  ular  didaktika 
talabiga muvofiq ravishda bayon qilingan.  Darslik quyidagi talablarga 
amal  qilgan  holda  yaratiladi.
1. 
Har  bir o ‘quv  fani  uchun yaratiladigan darslikda ilmiy bilimlar 
tizimi  va  uning  hajmi  dastur  talablariga,  sin f o ‘quvchilarining  yosh 
xususiyatlariga  m os  kelishi  kerak.
63


2.  Darslikda  bayon  qilingan  ilmiy  bilimlarning  nazariy  asoslari, 
g ‘oyaviy  y o ‘nalishlari  tizimii  va  izchil  b o ‘lishi  talab  qilinadi.  Ular 
hayotdan  olingan,  ishonarli  bo'lishi  lozim.  Keltirilgan  fakt  va 
dalillarning  ishonchli  b o ‘lishi,  ular  to ‘g ‘ri  tahlil,  aniq  ta ’rif etilishi, 
tegishli  xulosalar  chiqarilishi  lozim.  Shu  holdagina  o ‘quvchilardagi 
ilmiy  dunyoqarash,  eng  yaxshi  insoniy  fazilatlar  tarkib  toptiriladi.
3.  Nazariy  bilimlar  ishlab  chiqarish  amaliyoti  bilan  b o g ‘langan 
b o ‘lishi  kerak.
4.  Darslikda  mavzu  sodda,  ravon  tilda  yozilishi  ham da  tegishli 
qoida  va  t a ’riflari  berilishi  kerak.  Darslik  ichidagi  va  muqovasidagi 
chizilgan  rasmlar  va  bezatilishi  o ‘quvchining  yoshiga  mos,  fanning 
xarakteriga  monand  b o ‘lm og‘i  zarur.
5.  Mavzulardagi  fikrlar  aniq  va  qisqa  b o ‘lishi,  ilmiylikka  asos- 
lanishi  kerak.
M amlakatim izda pedagogika  ilmi  ham,  amaliyoti  ham  yangilanib 
bormoqda.  M a ’lumki,  har  qanday  millatning  taraqqiyoti  yoshlar 
tarbiyasidan  boshlanadi.
Pedagogika 
o ‘quvchilarning 
ruhiy,  jism oniy, 
genetik 
va 
mintaqaviy  o ‘ziga  xosliklarini  t o ‘liq  hisobga  olgandagina  yuqori 
samaradorlikka  erishishi  mumkin.
Hozirgi  davrda  yaratilayotgan  darsliklarning  asosiy  kamchiligi 
millatimiz bolalarining  psixologik  o ‘ziga xosliklarini,  fikrlash  tarzini 
t o ‘liq  hisobga  olishga  erisha  olinmayotganida,  deb  bilamiz.  Bizning 
mutaxassislarimiz  didaktik  vositalar  orqali  o ‘quvchilarga  ham m a 
gapni  aytib  berishga  odatlanib  qolishgan.  Holbuki,  o ‘quvchini 
o ‘qitish  kerak  emas,  uni  o ‘zini  o ‘qiydigan  holatga  olib  kelish  lozim. 
Toki  bolaning o ‘zi  izlanmas ekan,  ta ’limda yutuqqa erishish  mumkin 
emas.  Demak,  yaratilayotgan  didaktik  vositalar jum boqli  xarakterga 
ega  b o ‘lishi,  o ‘quvchilarni  o ‘ylanishga,  izlanishga,  sinab  k o ‘rishga 
d a ’vat  qiladigan  tarzda  tuzilishi  lozim.
64



Download 4,55 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   ...   158




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish