Нефть ва газни қайта ишлаш жараёнлари ва ускуналари Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги олий ўқув юртлари бакалавриатининг «Нефть ва нефть-газни қайта ишлаш технологияси»

Иситиш юзасини топиш. Иссиқлик алмашгичнинг иситиш юзаси F (м²) иссиқлик ўтказишнинг умумий тенгламасидан топилади:
. (8.17)
Бу юза учун қабул қилинган иситкичнинг схемаси қувурларнинг диаметри ва узунлигига кўра жойлаштирилади. Иситиш юзасини жойлаштириш иситкичнинг конструктив ҳисобини ташкил этади.
8.5.2. КОНСТРУКТИВ ҲИСОБЛАШ

Констуктив ҳисоблашнинг мақсади иссиқлик алмашиниш ускунасининг асосий ўлчамларини топишдан иборат. Бунда қуйидагилар аниқланади: ускуна қувурли қисмининг ўлчамлари, қувурларнинг сони, тўрда қувурларнинг жойлашуви, ускунанинг диаметри, унинг баландлиги, патрубкаларнинг диаметри.

Ускуна қувурли қисмининг ўлчамларини аниқлаш. Битта йўлдаги қувурларнинг кўндаланг кесимини топамиз:
, (8.18)
бу ерда G – суюқликнинг сарф, кг/с; ρ – суюқликнинг зичлиги, кг/м³; w – суюқликнинг тезлиги, м/с. Битта йўлдаги қувурларнинг сони:
, (8.19)
d_u – қувурнинг ички диаметри, м.
Ҳамма йўллардаги қувурларнинг узунлиги:
, (8.20)
бу ерда F – иситкичнинг иситиш юзаси, м², d_Ҳ – қувурларнинг ҳисоблаш учун қабул қилинган диаметри, м; d_Ҳ – қиймати α₁ ва α₂ нинг нисбатларига боғлиқ. Агар α₁ ≈ α₂ бўлса d_Ҳ = 0,5(d_n + d_T), α₁>>α₂ бўлса, d_Ҳ=d_n, α₁<<α₂ бўлса d_Ҳ=d_T.
Йўллар сони:
, (8.21)
бу ерда – қувурларнинг қабул қилинган узунлиги ( = 1 ÷ 3м).
Тўрда жойлашган қувурларнинг умумий сони:
n = . (8.22)
Қувурларнинг тўрда жойлашуви. Қувурларнинг тўрда уч ҳил усул билан жойлаштирилиши мумкин: тўғри олтибурчакларнинг қирралари бўйлаб; квадратларнинг томонлари бўйлаб; концентрик айланалар бўйлаб. Кўпинча биринчи усулдан фойдаланилади. Бунда тўрдаги қувурларнинг сони қуйидагича аниқланади:
n₀ = 3 , (8.23)
- катта олтибурчакнинг битта томонида жойлашган қувурлар сони; б = 2 -1 – катта олтибурчакнинг диагонали бўйлаб жойлашган қувурлар сони.
Қувурлар олтибурчакларнинг қирралари бўйича жойлаштирилганда тўрнинг бир қисми фойдаланилмай қолади. Шу сабабли >8 бўлганда, қўшимча яна m миқдордаги қувурларни жойлаштириш имконияти пайдо бўлади. Бунда умумий қувурларнинг сони кўпаяди:
n = n₀ + m . (8.24)
Одатда m = (0,1÷0,18) n.