Navoiy davlat pedagogika instituti "tasdiqlayman"

Ishni rejalashtirish. 
Tadqiqotchi dissertatsion ishning rejasini tuzishdan oldin, ilmiy rahbar bilan 
birgalikda mavzu tanlaydi. Dissertatsiya mavzusini to’g’ri tanlash muhim bo’lib, 
ishning borishi unga bog’liqdir. Mavzu tanlangandan so’ng, tadqiqotchi mavzuning 
dolzarbligini asoslaydi, tadqiqotning maqsadini, ob’ekt va predmetini aniqlaydi. 
Qo’yilgan maqsadga mos ilmiy faraz ifodalanadi. Maqsad va farazdan kelib chiqib, 
tadqiqot vazifalari va metodlari bayon qilinadi. So’ngra, taxmin qilinayotgan ilmiy 
yangiligi, nazariy va amaliy ahamiyati aniqlanadi.
YUqorida aytilganlar asosida, aspirant yoki tadqiqotchi reja-prospekt tuzadi. Bu 
degani, mantiqiy tartibda joylashgan savollarning referativ bayoni bo’lib, keyinchalik 
bular bo’yicha to’plangan material tartibga keltiriladi. Bunday rejaga muntazam 
ravishda yangi va yangi ma’lumotlar qo’shilib, uni dissertatsiya ishining tarkibiy 
sxemasi ko’rinishiga keltiradi. 
Reja bandlarining mantiqiy ketma-ketligi muhim ahamiyatga ega. Tadqiqot ishining 
bosqichlari biri-ikkinchisidan keyin kelib, birining bajarilishi ikkinchisini bajarishga 
olib kelishi kerak. Reja dinamik tavsifga ega bo’lib, u tadqiqot jarayonida asosiy 
strategiyani saqlagan holda, taktik o’zgartirishlar kiritishga imkon berishi zarur. 

---

284 
Quyida, 1974-1990 yillar oralig’ida “O’quvchilarda tabiiy-ilmiy tushunchalarni 
shakllantirishda predmetlararo bog’lanishlarning didaktik funksiyalari” mavzuidagi 
tadqiqot ishining mantiqiy ketma-ketligini keltiramiz. Tadqiqotning uzoq muddatada 
olib borilishi, uning parametrlarini o’zgartirishga, qo’yilgan vazifalarni chuqurroq 
aniqlashga va yangilarini paydo bo’lishiga olib keldi(sxemaga qarang). 
Tadqiqotning reja-prospektidan tashqari, aspirant yoki tadqiqotchining shaxsiy ish 
rejasi tuziladi, bu dissertatsiya ustida ishlashning asosiy xujjati bo’lib hisoblanadi. 
Bunda, aspirant yoki tadqiqotchining ilmiy mutaxassisligi va o’quv-ilmiy faoliyati 
aniqlanadi hamda nomzodlik imtihonlarining muddati, aspirantning har o’quv yilidagi 
attestatsiya natijalari, dissertatsiya boblari ustida ishlash muddatlari belgilanadi. 
Bu – dissertatsiya ustida ishlashning tayyorgarlik bosqichidagi asosiy qismi 
hisoblanadi. Dastlab – mavzu bo’yicha mavjud adabiyotlar, yo’nalish olish qiyin 
bo’lgan cheksiz okeanga o’xshaydi. Ammo, adabiyotlar bilan ishlashga to’g’ri yo’l 
tanlansa, bu qiyinchilik bartaraf qilinadi va tadqiqotchi tezda mavzuga oid 
adabiyotlarning qaysilari bilan tanishish kerakligini bilib oladi. Bu yerda ham,