Navoiy davlat pedagogika instituti jismoniy madaniyat fakulteti sport turlarini o

Buyruqlar:

1. 
   (boshlanishi) «Oldinga o‘ng (chap) yelka bilan QADAM BOS!» (harakatlanish vaqtida «QADAM» so‘zi aytilmaydi). Bu buyruq bo‘yicha guruh qatordagi safini buzmasdan, chap qanotdagi talabaning atrofida yuradi, chap qanotdagi talaba esa turgan joyida odimlab, qatordagi tekislikni saqlagan holda butun qator bilan birgalikda buriladi;
   
2. 
   (tugashi) «TO‘G‘RIGA!» yoki «JOYDA!» yoki guruh «TO‘XTA!», «JOYDA!» yoki guruh «TO‘XTA!».
   

Aylanib yurish. Buyruq: «CHAPGA (o‘ngga) aylanib o‘tishga QADAM BOS!». Agar buyruq talabalar harakat qilayotgan paytda berilsa, bu holda «QADAM BOS!» ijro buyrug‘i zalning burchagidan berilishi kerak (7-rasm).
Diagonal bo‘ylab harakat qilish. Buyruq «Diagonal bo‘ylab QADAM BOS!» (8-rasm).
Teskari yo‘nalishda harakatlanish. Butun ketma-ket safning yetakchisi orqasidan teskari yo‘nalishda harakat qilishdir. Buyruq
«O‘ng (chap)ga qarama-qarshi QADAM BOS!» (9-rasm).
«Ilonizi» bo‘lib yurish. Birin-ketin bajarilgan bir nechta teskari yo‘nalishlardan iborat yurishdir. Buyruqlar: «O‘ng (chap)ga
QARAMA-QARSHI QADAM BOS!», «Ilonizi yo‘nalish bo‘yicha QADAM BOS!» (10-rasm).
Doira yasab yurish. Buyruq «Doira bo‘ylab QADAM BOS!». Ijro buyrug‘i zalning yoki maydonning o‘rtasidan beriladi. Doira- ning hajmini belgilash uchun oraliq masofa aytiladi.
7-rasm. 8-rasm. 9-rasm. ^10-rasm.


2.3.Orani ochish ra yaqinlashish
Orani ochish - safdagilar oralig‘i yoki masofasini uzoqlashtirish usullari.
Jipslashish (yaqinlashtirish) - orasi ochilgan safni zichlash- tirish usullari:
l. Orani ochish. (Saf mashqlarining buyruqlari O‘zbekiston Qurolli kuchlari Ustavi bo‘yicha olingan.) Buyruqlar: «O‘NGGA (chapga, o‘rtadan) shuncha qadamga TARQAL!». Agar bosiladigan qadamlar soni aytilmasa, oraliq bir qadamga ochiladi.
Orani ochish safdagi yetakchi talabadan tashqari hamma o‘ng tomonga (chapga, o‘ngga va chapga) burilib, yonida turuvchi bilan uning orasida talab qilingan masofa hosil bo‘lgunga qadar yuzini frontga qaratib yuradi. Buyruq berilgandan so‘ng o‘qituvchi hamma talabalar safda o‘z joyiga turguniga qadar bir-ikkilab sanoqni olib boradi. Orani yaqinlashtirish uchun quyidagi buyruqlar beriladi:
«CHAPGA (o‘ngga, o‘rtaga) JIPSLAN!». Hamma harakatlar tes- kari tartibda bajariladi.

2. 
   Juftlama qadamlar bilan orani ochish front bo‘ylab o‘tkaziladi. Buyruq «O‘rtadan (o‘ngga, chapga) ikki (uch) qadam bilan TARQAL!». Buyruq berilgandan so‘ng, o‘qituvchi orani ochish tugagunga qadar «bir—ikki» deb sanoqni olib boradi. Orani ochishni ketma-ketning chetidagi (yoki ketma-ketda turgan) boshlaydi. keyin- chalik navbatma-navbat har ikki sanoqdan so‘ng, qolgan ketma-ketdagilar orani ochadilar. Orani yaqinlashtirish uchun quyidagi buyruqlar beriladi: «O‘RTAGA (chapdan, o‘ngdan) qadamlab JIPSLAN!», ketma-ketdagilar baravariga yaqinlasha boshlashadi. O‘qituvchi yaqinlashish tugagunga qadar «bir—ikki» deb sanoqni olib boradi.
   
3. 
   Topshiriq bo‘yicha orani ochish. «Bir-biringizdan ikki QADAM masofada turing!», «Qo‘llarni yozib ORANI OCHING!» va h.k.
   
4. 
   O‘qituvchi ketma-ket qatorda turganlarni zarur bo‘lgan ora- liqqa qo‘ygan yetakchilarga qarab, orani ochishi mumkin.