Namangan davlat universiteti fizika matematika fakulteti fizika kafedrasi

Darslik va didaktik materiallar bilan ishlash. Darslik, o‘quvchilarning muhim bilim manbai hisoblanadi. Darslik bilan ishlaganda o‘quvchilarda ma’lum fizik tushunchalar sistemasi shakllanadi. Ularda kitob bilan mustaqil ishlash ko‘nikmasi hosil bo‘ladi. Tug‘ilgan savollarga javob qidiradilar. Odatda bitiruvchi sinfda o‘qituvchi dasturidagi barcha o‘quv materialini o‘zi to‘la bayon etishni maqsad qilib qo‘ymaydi. Darslikdagi bir qator materiallarni o‘quvchilarning mustaqil o‘rganishlari esa birmuncha yuqori natija beradi. Yangi materiallarni o‘rganishda va mustahkamlashda o‘quvchilarning darslik bilan ishlashlari qisqacha konspekt olishga yo‘naltirilgan bo‘lishi kerak. O‘qituvchining topshirig‘iga ko‘ra, o’quvchi diqqati javob tayyorlash va o‘rganilayotgan fizik hodisa va tushunchalarning nisbiy tavsiflarini tuzishga qaratilishi kerak.

Materialni yakuniy takrorlashda darslik bilan ishlash o‘quvchining xotirasida o‘rganilgan mavzuning muhim qismini tiklash darslikning umumlashtiruvchi boblari bo‘yicha konspekt olish ma’ruza hamda referatlar tayyorlash demakdir. Bitiruvchi sinf o‘quvchilarining darslik bilan ishlashlari o‘quv materialini generalizasiyalash printsipiga javob berishi kerak. Buning ma’nosi–fizik hodisa, eksperiment va texnik qurilmalarning ishlash printsipini tushuntirishda maksimal evristik ahamiyatga ega bo‘lgan asosiy fizik tushuncha, qonun va nazariyalarning o‘quvchilar tomonidan o‘zlashtirilishi bilan belgilanadi. Darslik sahifasidan asosiy o‘quv materialini ajratish, tahlillash, tahlil natijalarini sintez qilish, ikkinchi darajali materiallarni ajratish kabilar tahlil qilishning asosiy elementlari hisoblanadi. Masalan, darslik bobining oxirida keltiriladigan qisqacha xulosalar(sinf yoki uyda). o‘quvchilar tomonidan mustaqil o‘rganilishi mumkin.

Mustaqil ishlash jarayonida (ayrim hollarda o‘qituvchi yordamida) o‘quvchilar o‘quv materialini umumlashtiradilar, muhimlarini ajratadilar. Dalillar, tushunchalar, qonunlar, nazariy qoidalar va amaliy natijalar doirasi aniqlanib, o‘quv materiallari shular atrofida to‘planadi. Masalan, atom yadrosi haqidagi bobning qisqacha natijasini o‘rganishda o‘quvchilar o‘quv materialini quyidagi sxema bo‘yicha sistemalashtiradilar: A Bekkerel kashfiyoti + Rezerford tajribas + yadroning proton–neytron modeli+bog‘lanish energiyasi + yadro reaktsiyalari + radioaktivlik +yadro energiyasi va radioaktiv nurlanishlardan foydalanish+ yadro energetikasi (yadroning bo‘linishi va termoyadro sintezi) Quyosh va yulduzlar energiyasi. Bularga misol sifatida bajarilgan ish tushunchasini keltirish mumkin. Ish tushunchasi fizikaning; mexanika, molekulyar fizika, elektr va magnetizm, optika, atom va yadro bo‘limlarida ham ishlatiladi. Bitiruvchilar nazdida undagi bog’lanishlarni ochib berish maqsadida blok sxemadan foydalanib ish tushunchasini umumlashtirish mumkin

5.