Namangan davlat universiteti b. T. Ataxanov, M. B. Isabayev fuqarolik jamiyati fanidan

KONSTRUKTIV MUXOLIF YETAKCHI
— muxolif-yetakchilarning hokimiyat 
munosabatiga ko‗ra ikki turidan biri. Yetakchi hokimiyatga tomon qonuniy xarakat 
qiladi, hukmron yetakchini tanqid qiladi, omma ichida bo‗ladi. O‗z obrusi va 
imkoniyatlarnini oshirib boradi va keyingi saylovlarda g‗alaba qozonishi uchun zamin 
tayyorlaydi. Bunday yetakchining hokimiyat tepasiga kelishi qonuniy tarzda amalga 
oshib, mamlakat hayotida tub o‗zgarishlarga olib kelmaydi, hayotiga salbiy ta'sir 
ko‗rsatmaydi. 
KONSUL
(lot. 
consul
– maslahatchi) — bir davlatning boshqa davlat hududida o‗z 
mamlakati, uning yuridik shaxslari va fuqarolari manfaatlarini himoya qilish, ikki davlat 
orasida siyosiy, iqtisodiy, ilmiy va madaniy aloqalarni rivojlantirishga yordam berish 
uchun tayinlanadigan mansabdor shaxs. K.ning tayinlanishida uni qabul qiluvchi 
davlatning aniq roziligi talab etiladi. K. qabul qiluvchi davlatning qonunlari, odat va 
an‘analarini buzmasligi lozim. K.ning faoliyati uni yuboruvchi davlat elchixonasi 
tomonidan nazorat etiladi. K.lik toifalari K.larning o‗z xizmat darajadari bilan bog‗liq 
unvonlari bo‗lib, ularning 4 xili mavjud: Bosh K., K., Vitse-K. va K.lik agentlari. K.lik 
toifalarini berish, yuboruvchi davlatning ichki ishi hisoblanadi va shu davlatning 
qonunlari bilan tartibga solinadi. 
KONSULLIK
(konsullik vakolatxonasi) — ikki davlat orasida aloqalar o‗rnatilishi 
natijasi o‗laroq tashkil etiladigan vakolatxona. K.ning maqomi ikki tomonlama bitim 
yoki xalqaro huquqning amaldagi normalariga ko‗ra belgilanadi. K.ning maqomi, odatda, 
diplomatik vakillikka tenglashtiriladi. K.ning joylashgan o‗rni, ba'zi hollarda esa, uning 
xodimlari soni, K. o‗z faoliyatini amalga oshiradigan okrug ham qabul qiluvchi davlat 
vakillari bilan kelishiladi. 
KONSULLIK IMMUNITETI
— konsullik muassasasiga, shu muassasa xodimlari 
va ularning oila a‘zolariga beriladigan imtiyoz va afzalliklar. O‗zbekiston Respublikasi 
Konsullik ustaviga binoan, mazkur shaxslar Konsullik munosabatlari to‗g‗risidagi 1963-
yilgi Vena konvensiyasida, O‗zbekiston Respublikasi bilan konsulxona joylashgan davlat 
o‗rtasidagi shartnomalarda, shun., xalqaro huquqning umumiy me'yorlarida nazarda 
tutilgan imtiyozlar va immunitetlardan foydalanadi (77-modda). 

---

161