Musa Urud uruda ики сяфяр Бакы – 2009

Eşşək meydanı
Traktorun yedəyində süründüyümüz bir saat bir il qədər uzun çəkdi. Sarıyalın di­kinə çatanda gecə saat ikiyə işləyirdi. Duman aya­zımışdı. Sarıyalın başı yastı düzəngah idi. “Eş­şək meydanı” deyilən bu düzənliyin orta­sından Laçın və Sisyan rayonlarının sərhədi keçirdi. Laçınlı traktorçu trosu «Kamaz»dan ayırıb «S-100»-ün arxasında dəstələdi, haqqını aldı, bizə, - “ yaxşı yol” - söyləyib dəmir atının başını geriyə döndərdi.
Hər ikimiz maşından düşüb, hansı isti­qamətə gedəcəyimizi müəyyənləşdirməyə ça­lış­dıq. Narın yağış çisələyirdi. Ay buludların arxasında qaldığından zülmət qaranlıq idi. Hə­lə Minkənd yaylağında növbə gözləyərkən bizə məsləhət görmüşdülər ki, Eşşək meyda­nından şose yoluna enənə qədər maşının işıq­larını yandırmayaq. Çünki yolun üstündə Sis­yanın bir neçə erməni kəndinin fermaları, fer­malarda isə silahlı ermənilər var idi. Maşını əlimizdən alar, özümüzü də güllələyə bilərdi­lər. Səbr kasası hələ Laçında dolub daşmış sürücü, Sarıyal yoxuşunu traktorun yedəyində gəlmiş «Kamaz»ını az qala yarısına qədər gilli-palçıqlı löhmənin içərisində görəndə əli ilə başını tutub inildədi. Bu anda mənim sürücüyə, sürücüdən daha çox isə ömründə ilk dəfə (bəlkə həm də sonuncu dəfə) traktorun yedəyinə qoşulmuş «Kamaz»a yazığım gəldi. Dəniz səviyyəsindən 2500 metr yüksəklikdə gecənin tən yarısında hansı cığırla gedəcəyi­mizi bilmədiyim yamaclara, zülmət gecənin xofundan və dağların nəhəngliyi fonunda mənə uşaq oyuncağı kimi görünən maşına və əlimdən zəncir çeynəyən sürücüyə baxdıqca bu gəlişin sonuncu gəliş olduğunu şövqi-təbii anlayırdım.
Qayıdıb maşına mindik. Sürücü maşını işə saldı, işıqları söndürüb «Allaha təvəkkül», - deyərək yola düşdük. Heç on beş metr getmə­mişdik ki, maşının sağ təkəri bir iri sal qayanın üstünə çıxdı, maşın yarıya qədər sola əyildi. Sürücü tez əyləci basıb, işıqları yan­dırdı. Hər ikimiz yerə atıldıq. Maşın sonu görünməyən dərin bir yarğanın başında da­yanmışdı. Əli yerdən-göydən üzülən sürücü ya acığından, ya qorxusundan mənim varlığımı unudub Allahla danışmağa başladı:
- Ya İmam Hüseynin cəddi, sağ-salamat Gən­cəyə qayıdım, bir erkək İmamzadəyə qur­ban deyirəm.
Maşını yavaş-yavaş arxaya verərək qa­yanın üstündən endirdi. İmamzadəyə qurban deyəndən sonra sürücünün hirsi-acığı da keçib getdi. Hətta zarafat etməyə də başladı:
- Necə bilirsən, biz ermənilərin əlinə diri keçsək yaxşı olar, ya ölü?
- Əlbəttə, diri ölüdən yaxşıdı.
- Onda faraları yandırıb gedəcəyik.