Moskow mining institute publishing house

b ^orilmay^dig^{an bortinin}g ^bu^rc^hagⁱⁿⁱ kengligini aniqlash sxemasi
aniqlash sxemasi:



К, b_m - mos ravishda saqlovchi va transport bermasi kengligi; b_Km - kapital transheyaning asosiy kengligi
Kapital transheyaning asosi bir va ikki yo’lli harakatlanishda mos ravishda 7.6 va 11.5m kenglikni tashkil qiladi.
Karyer bortining maksimal darajada mumkin bo’lgan qiyalik burchagi xavfsizlik faktori bo’yicha asosan, bortda joylashgan tog’ jinsining bir jinsliligi va fizik-texnik xarakteristikasiga bog’liq bo’ladi. Chuqurlikning oshishi bilan karyer bortining turg’unligi o’zgaradi. Hisoblash yo’li bilan aniqlangan karyer bortining qiyalik burchagi taxminiy bo’ladi va kon ishlarini olib borish vaqtida aniqlanadi. Taxminiy hisoblashda Giproruda ma’lumotlaridan foydalanish mumkin (jadv. 1.2).
Bort konstruksiyasi va unda joyldashgan tog’ jinsining turg’un notenglik shartidan kelib chiqqan holda, aniqlangan qiyalik burchagi qiymatidan zarur bo’lgan xavfsizlik darajasi va karyerning tugal chegarasida ochish ishlarining minimal hajmini ta’minlovchi minimal qiymat qabul qilinadi. Ta’kidlash joizki, 200m karyer chuqurligida karyer borti qiyaligining bir darajaga o’zgarishi va qiyalik burchagi 35-45⁰ da, qoplovchi tog’ jinsining 1km bortga 0.8-1 mln. м³ ga oshishi mumkin.

1.1. jadval.