|
TOPSHIRIQLAR
Psixik faoliyat jarayonlarini unga mos terminlar bilan birlashtiring.
№
|
Psixik faoliyat jarayonlari
|
|
Psixologik terminlar
|
1
|
bilish faoliyatlari
|
A
|
sezgi, idrok, xotira, xayol, tafakkur
|
2
|
bilish jarayonlari
|
B
|
hissiyot, iroda
|
3
|
shaxsning, hissiy, irodaviy sohasi
|
C
|
diqqat, nutq, faoliyat
|
4
|
shaxsning individual psixologik xususiyatlari
|
D
|
temperament, xarakter, qobiliyat
|
Javoblar:
|
1-
|
2-
|
3-
|
4-
|
Quyida ko‘rsatilganlardan psixik aks ettirishning xususiyatlarini ko‘rsating.
obektiv borliqni to‘g‘ri aks ettirish imkoniyatini beradi;
Insonda jismoniy tanadan tashqari undan farqlanuvchi yana nimadir borligi haqidagi tasavvurlar beradi
shaxsning faoliyati davomida mukammallikka erishib boradi;
fikrlash orqali emas, ko‘r-ko‘rona ishonch vositasida bo‘ladi
doimo rivojlanib va takomillashib boradi.
Shaxsning individualligi orqali namoyon bo‘ladi.
Mavjud bo‘lmagan narsalarni inson ongida aks ettirib beradi
Psixikani tushunishga oid yondashuvlarga ta’rif bering
Antropsixizm ta’limoti - …
Panpsixizm ta’limoti - …
Biopsixizm ta’limoti - …
Neyropsixizm ta’limoti - …
Miyapsixizm ta’limoti - …
Odam bosh miyasi, miya katta yarim sharlarining ixtisoslashgan funktsiyalarini jadvalga to‘g‘ri joylashtiring.
Chap yarim shar
|
O‘ng yarim shar
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Xronologik tarkib
O‘tayotgan vaqt
Aniq makon
Xarita va chizmalarni o‘qish
Nomlarni, izlarni belgilarni yodda saqlab qolish
Nutq faoliyati mohiyatini his etish
Tasavvurlar, aniq voqealarni yodda saqlab qolish
Olamni xursandchilikda osoyishta ko‘rish
Batafsil idrok qilish
Emotsional holatni idrok etish
Olamni g‘amgin holda ko‘rish
Yaxlit idrok qilish
Rasmga qarab bosh miya qismlarini aniqlang va ularga mos izohlarni kiriting:
-
Bosh miya qismlari
|
|
1.Uzunchoq miya
|
U o‘ng va chap yarim shardan iborat bo‘lib, qadoqsimon modda bilan bir biriga yopishib turadi. U kulran va oq moddadan tashkil topgan
|
4.Varoliyev ko‘prigi
|
Bosh miya yarim sharlari ensa bo‘lagining ostida joylashgan, massasi 150 gramm
|
2.O‘rta miya
|
Uzunchoq miyaning ustki qismida joylashib, yuqori tomondan o‘rta miya,yon tomondan miyacha bilan tutashib turadi
|
3.Oraliq miya
|
Varoliyev ko‘prigining yuqori qismida joylashgan bo‘lib, unda 4 ta tepalik (2tasi po‘stloq osti ko‘rish markazlari, 2 tasi esa po‘stloq osti eshitish markazlari)
|
5.Miyacha
|
Miyaning yuqori qismida joylashgan bo‘lib, bosh miya yarim sharlari bilan qoplanib turadi
|
6.Miya katta yarim sharlari
|
Bosh miyaning eng pastki qismi bo‘lib, uning quyi qismi orqa miyaga, yuqori qismi esamiya ko‘prigiga tutashgan
|
6 Psixologiyaning rivojlanish bosqichlarini ularning mazmuni bilan bog‘lang:
1
|
Psixologiyaning “jon” haqidagi fan sifatida shakllanishi
|
A
|
Bu yo‘nalish XIX asrdan boshlab to hozirgi kungacha amal qilib kelmoqda.
|
2
|
Psixologiyaning “ong” haqidagi fan sifatida yuzaga kelishi
|
B
|
Bu yo‘nalish XVIII asrlarda rivojlanishni boshlagan. Uning asosi anglash yo‘nalishida bo‘lgan.
|
3
|
Psixologiyaning “xulq atvor” haqidagi fan sifatida yuzaga kelishi
|
C
|
Bu yo‘nalish 2500 yil oldin paydo bo‘lgan. U barcha narsalarni jon, ruh asosid tushuntirgan.
|
4
|
Psixologiyaning-psixika asoslarini o‘rganuvchi fan sifatida yuzaga kelishi
|
D
|
Ushbu yo‘nalish XIX asrdan boshlab rivojlangan. Uning vazifasi kuzatish asosida aniqlashdir.
|
Javob:
|
1-
|
2 -
|
3 -
|
4 -
|
Psixologiya predmeti mavzusi yuzasidan KRASSVORD
|
|
9
|
|
|
|
A
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
8
|
|
|
R
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3
|
|
|
I
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2
|
|
S
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1
|
|
|
|
T
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6
|
|
|
|
|
O
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5
|
|
|
|
|
|
T
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
7
|
|
|
|
|
E
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4
|
|
|
|
L
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Savollar:
1. “Ideyalar tug’ma bo’ladi” degan yunonistonlik faylasuf.
2. … - inson ruhiyati – shunday holatidirki, u tashqi olamni (ichki ruhiy olamni) ongli tarzda aks ettirishimizni, ya’ni bilishimiz anglashimizni ta’minlaydi (V.M.Karimova)
3. … so’zi jon degan ma’noni bildiradi.
4. Platon psixologiyada qanday oqimning asoschisi hisoblanadi.
5. Abu Ali ibn Sino dunyoda birinchi bo’lib tibbiyot sohasida qanday usullarni qo’llab ko’rgan olimlardan biri.
6. Determinizm oqimning asoschisi.
7. R.Dekart qanday tushunchani fanga kiritgan.
8. … - tizimchasimon murakkab tuzilma nerv talablari tutami, ular miyani va nerv tushunchalarini tananing boshqa a’zolari bilan bog’laydi.
9. Jon o’z ruhiyatiga ko’ra olovsimon uchqundan iborat ekanligini ilgari surgan olim.
PSIXOLOGIYASINING TADQIQOT METODLARI
Tamoyil – ma’lum faoliyatni bajarishda tayaniladigan dastlabki qoidalar tizimidir.
Determinizm tamoyiliga ko‘ra, psixika yashash sharoiti bilan belgilanadi va sharoit o‘zgarishi bilan o‘zgaradi.
Surdopsixologiya – eshitish faoliyatida jiddiy nuqsonlari bo‘lgan bolalarning rivojlanishini o‘rganadi.
Tiflopsixologiya – ko‘rish qobiliyati past yoki umuman ko‘rmaydigan kishi faoliyatini o‘rganadi.
Qiyosiy psixologiya –hayotning filogenetik shakllarini o‘rganuvchi psixologiya sohasi.
Psixologiya mustaqil fan sifatida namoyon bo‘ladi. U inson ruhiy faoliyatining tabiiy, tarixiy va ijtimoiy tomonini o‘rganadi. Psixologiya falsafa, tarix, san’atshunoslik, texnika, pedagogika fanlari bilan uzviy bog‘liq.
Rus pedagogi va psixologi K.D.Ushinskiy pedagogika uchun o‘z ahamiyatiga ko‘ra psixologiya barcha fanlar ichida birinchi o‘rinda turadi, deb ta’kidlagan.
Psixologiya fanini rivojlantirishda judayam katta rol o‘ynagan psixologlar quyidagilar: B.Ananev, P.P.Blonskiy, S.L.Rubinshteyn, LS.Vigotskiy, R.S.Nemov va boshqalar, shuningdek keyinchalik o‘zbekistonda ham yirik olimlar yetishib chiqdi. Ular jumlasiga M.G.Davletshin, E.G‘.G‘oziev, M.Vohidov, V.A.Tokareva. R.Z.Gaynutdinov, V.M.Karimova, G‘.B.Shoumarov, R.I.Sunnatova, Z.T.Nishonova va boshqalarni kiritish mumkin.
Do'stlaringiz bilan baham: |
