Microsoft Word qishloq xo'jaligi mashinalari

kurakchasimon a g ‘dargich; 9
— 
ekkich;
10
— 
o ‘g ‘ity o ‘naltirgich; 11
— 
o ‘g ‘it o ‘tkazgich;12
— 
shnek;
13 
— 
ta ’minlagich; 14
— 
to ‘zitgich; 15
— 
reduktor;
16
— 
g ‘ildirakcha; 17
— 
tayanch g ‘ildiragi; 18
— 
kardan val;
19
— 
almashinuvcni yulduzcha; 20
— 
disk vali.
Kartoshka ekish mashinasining tuzilishi. Kartoshka ekish 
mashinasi ikki seksiyadan iborat bo‘lib, har bir seksiya alohida 
bunker va ikkita ekish apparatiga egadir (161- rasm). Bunker (1) va 
uning past qismidagi ta’minlagich (13), qoshiqchali miqdorlagich
289

---

diski (4), to‘sqich (3) va uni sozlovchi vint (2), o‘g‘it miqdorlagich
(5) ramaga o‘rnatilgan. Ramaning alohida brusiga ekkich (9) lar 
guruhi uchun tayanch xizmatini bajaruvchi g‘ildirakcha (16) 
biriktirilgan. Ekkich (9) ga omochtishsimon tumshuq o‘rnatilgani 
sababli, tuproqning qarshilik kuchi ta’sirida, u chuqurroq botishga 
intiladi, lekin uni tayanch g‘ildirakcha 16 cheklab turadi. Ekkich- 
ning orqasiga ag‘dargich kurakcha 8 o‘matilgan bo‘lib, uning 
yordamida yerga solingan o‘g‘it usti yupqa tuproq qatlami (2-3 sm) 
bilan yopilib, tugunaklar kuyishining oldi olinadi. Ekkichning 
tuproqqa botishi, ekkichning yerga engashish burchagiga bog‘liq 
bo‘lib, uni maxsus vint yordamida o‘zgartirish mumkin.
Bunker (1) ning tubi tugunaklar bilan po‘lat orasidagi ishqa- 
lanish burchagidan kattaroq burchak ostida qiya o‘rnatilganligi 
hamda uni maxsus moslama titratib turishi sababli, kartoshka urug‘i 
pastga siljib, ta’minlagich (13) ga uzluksiz tushib turadi. Ta’min- 
lagichga tushayotgan tugunaklarni miqdorlagich diskiga o‘rnatil- 
gan qoshiqlar bexato ilib olishi uchun ularni shnek (1) va to‘zitgich 
(14) aralashtirib turadi. Ta’minlagichga tushayotgai tugunaklar 
miqdori sozlovchi vint (2) yordamida to‘sqich (3) m ko‘tarib- 
tushirib, ta’minlagich bilan uning orasidagi darcha balandligi 
o‘zgartirilib sozlanadi.
Disksimon-cho‘michlovchi miqdorlagich diski (3) ga tugu­
naklarni ushlab qoladigan 12 dona qoshiq o‘matilgan (162- a rasm). 
Ta’minlagich (13) dagi tugunaklar orasidan o‘tayotgan qoshiqning 
ichiga bittadan urug‘ joylashadi, u keyinchalik tushib ketmasligi 
uchun maxsus barmoq (4) uni qoshiq (1) ga qisib qoladi (162- b 
rasm). Barmoq (4) tugunakni qoshiqchaga qisib turishi uchun 
prujina 
(6)
xizmat qiladi. Aylanayotgan disk tugunakni ilintirib 
olgan qoshiqni urug‘ tashlanadigan tarnov og‘ziga olib kelganida, 
barmoq bandi (7) yo‘naltirgich (5) dan chiqib ketib tugunakka 
tegmaydigan bo‘lib qoladi. Natijada barmoq kartoshkani qismay, 
qo‘yib yuboradi (162-d rasm). Kartoshka tugunagi tarnovga tushib 
ketadi. Diskdagi qoshiqchalar ta’minlagichdagi kartoshkalarga 
kirib borib, tugunaklarni ilintirganda, barmoq bandi yo‘naltirgichga 
tegib, qoshiqqa tugunakni qisadi va sikl yana takrorlanadi.
290

---

162-rasm.
Tugunakni qoshiqda joylashish sxemasi:
a - tugunakni ilintirib olish; b - tugunakning qoshiqqa qisilishi;
d - tugunakning qoshiqdan tushishi; 1 - qoshiq; 2 - o ‘ng devor;
3 - disk; 4 - qisuvchi barmoq; 5 - y o ‘naltirgich; 6 - prujina;
7- barmoq bandi.
Tugunaklar pushta ustiga ekilayotganida, ekkich joylashtirib 
ketgan urug‘ni tuproq bilan ko‘mish uchun sferik disk 
(6)
lar 
ishlatiladi. Tekislangan yerga ekishda esa disk orqasiga tuproqni 
zichlash uchun tirmacha o‘rnatiladi.
Kartoshka ekish mashinasi ishchi qismlarini aylantirish 
uchun harakat traktorning quvvat olish validan uzatiladi.
Har bir qoshiqcha ta’minlagichdan faqat bittadan urug‘ni olib 
chiqishi hamda tugunak undan ertaroq tushib ketmasligi uchun 162- 
rasmdagi yon devor (2) bilan qoshiq belbog‘i orasidagi tirqish