Microsoft Word qishloq xo'jaligi mashinalari

b
~ 
25 sm.
Sochib sepish usuli yaylovlarda pichanbop o ‘simliklarning 
urug‘ini, sholini suv bostirilgan maydon (chek)ga samolyot bilan 
sepib ekishda qo‘llaniladi.
123-rasm.
U rug‘ni dala bo‘ylab joylashtirish:
a - qatorlab; b - qirqmalab; d - y o ‘lakchalab; e - keng qatarlab;
f - tasmasimon; g - uyalab; h - kvadrat-uyalab; i - donalab.
Keng qatorlab ekish usulidan sug‘oriladigan yerlarga qator 
oraliqlari b=45-90 sm kenglikda, urug‘lar uzluksiz joylashtiriladi 
(123- 
e
rasm). Bu usulda ekilgan ekin qator oralig‘idagi tuproqqa 
ishlov berish imkoni qulay bo‘ladi.
Tasm asimon qatorlab ekish usuli (123-f rasm) sug‘o- 
riladigan dehqonchilikda sabzavot, kanop, ayrim hollarda chigit 
ekishda ham qo‘llaniladi. Har bir tasmani 2-3 satr tashkil qiladi. 
Tasmadagi qatorlar soni va oralig‘i hamda tasmalar oralig‘i 
ekiladigan ekin xossalari va kultivatsiya qilish imkonini e’tiborga
215

---

olgan holda tayinlanadi. Aksariyat holda, tasmadagi satrlar oralig‘i
5, 8, 10 sm, tasmalar orasi kamida 60 sm bo‘ladi.
Uyalab ekish usuli (123- 
g
rasm) keng qatorlab ekishga 
nisbatan 2-3 baravar kam urug‘ sarflab, rejalashtirilgan hosilni olish 
imkoni bo‘ladi. Urug‘ joylashgan qatorlari oraliqlari b= 60-100 sm 
va o‘zaro parallel bo‘lgan qatorlarda yasaladi. Qatordagi uyalar 
orasi (c =15-30 sm) ekin yetishtirish agrotexnikasiga bog‘liq holda 
tanlanadi. Bu usulda chigit, makkajo‘xori va boshqa ekinlar ekiladi.
K vadrat-uyalab ekish usuli (123- 
h
rasm) uyalab ekishning 
bir turi bo‘lib, qatordagi uyalar orasi c, qatorlar kengligi b ga teng 
qilinadi 
(b=c=
70-100 sm). Sug‘orishdan so‘ng, bunday usul bilan 
ekilgan ekinzorni (paxta, makkajo‘xori) uzunasiga hamda ko‘nda- 
langiga kultivatsiyalab, begona o ‘tlarga qarshi kurashiladi va 
shuning natijasi o‘laroq, qo‘l mehnati sarfi keskin kamaytiriladi.
U rug‘ni donalab ekish usulida (123-/ rasm) qatorlar keng­
ligi b=45-140 sm bo‘lib, qatordagi urug‘lar orasi (c=5-20 sm) bir- 
biriga teng bo‘ladi. Bu usul bilan ekilgan ekin urug‘i tejaladi, qo‘l 
mehnati sarfi kamayib, hosildorlik oshadi.
U rug‘ni ko‘mish tartib i va usuli tuproqning xossalariga 
qarab tanlanadi. Ko‘pincha, chigitni tekislangan yerga, egatga, 
pushtaga, 
W
simon egatga, plyonka ostiga ko‘mib ekish usullari 
qo‘llaniladi. Quyida, sug‘oriladigan dehqonchilikda urug‘ni 
ko‘mish usullari keltirilgan.
U rug‘ni tekislangan yerga ekish sug‘oriladigan dehqon­
chilikda eng keng tarqalgan usuldir (124- 
a
rasm). Bu usulda, 
ishlayotgan seyalka ekkichlari tekislangan yerga harakatlanayotib, 
egatcha ochib yerga urug‘larni tashlaydi. Ekkich izidan kelayotgan 
ko‘mgich esa yerga qadalgan urug‘lar ustida pushta hosil qilib, 
ularni tuproq bilan ko‘madi. Undan keyin zichlagich pushtaning 
ko‘ndalang kesimi shaklini uchburchakka o‘xshatib zichlab ketadi. 
Uchburchak cho‘qqisining balandligi dalaning beti bilan teng 
bo‘ladi.
Egatga ekish usuli sho‘rlangan yoki qurg‘oqchilikka 
chalinadigan mintaqalarda chigit, makkajo‘xori va boshqa ekinlarni 
ekishda qo‘llaniladi (124-b rasm), chunki egatning tubida tuz 
konsentratsiyasi kamroq, tuproq namligi ko‘proq bo‘ladi.
216

---