Microsoft Word kasbiy psixologiya \355.\355.\355

THE PSYCHOLOGY book  big ideas simply explained New York 2012 
 

---

42 
 
Oldingi  miyasi  olib  tashlangan  kaptar  ovqat  yegan,  turtib  yuborilsa,  yurgan  va  qisman  ucha 
olgan.  Shu  tajriba  maymunlar  bilan  o’tkazilganda  butunlay  boshqacha  xulosalar  aniqlangan.  Oldingi 
miyasi  olib  tashlangan  maymunda  psixik  funksiyalar  va  harakatlar  tamomila  buzilgan.Xuddi  shu 
tajriba  odamlar  bilan  ham  o’tkazilgan.  Oldingi  miyasi  olib  tashlangan  qizcha  faqat  yotgan,  turishga 
harakat  qilmagan,  eng  oddiy  narsalarni  ham  o’rganmagan,  uch  yilu  to’qqiz  oydan  so’ng  vafot  etgan. 
Ko’p  tajribalarning  xulosalari  shuni  tasdiqlaydiki,  odamda  bosh  miyaning  qismlari  butun  bo’lmasa, 
unda  tananing  normal  holati,  harakati  buziladi,  psixik  funksiyalar  tubdan  o’zgaradi  va  nihoyat  hayot 
davom etmaydi. 
Shuni ta’kidlash lozimki, so’nggi yillarda psixologiya fanining qo’lga kiritgan yutuqlariga ko’ra, 
odam  miyasining  o’ng  va  chap  yarim  sharlari  turlicha  vazifani  bajaradi.  O’ng  va  chap  yarim  sharlar 
bir-biridan shunchalik farq qiladiki, hatto his qilish darajasi turlicha bo’ladi.Tekshirish va o’rganishlar 
natijasida chap yarim shar asosiy, o’ngi esa tobe’, ikkinchi darajali ekanligi aniqlandi. 
Tajribalar  ko’rsatishicha,  o’ng  yarim  shar  faoliyatiga  barham  berilganda  chap  tomonning 
sezgirligi  oshadi,  kayfiyat  o’zgaradi,  xushchaqchaqlik,  yoqimtoylik,  sergaplik,  kelajakka  umid  bilan 
qarash hollari vujudga keladi. Chap yarim shar faoliyati to’xtatilganda o’ng yarim sharning sezgirligi 
oshadi. Ammo kayfiyat yomonlashadi, umidsizlik, jirkanish hollari paydo bo’ladi. 
Shundayqilib,  chap  yarim  shar  odamning  quvonishi,  xursandchiligiga  xizmat  qilsa,  o’ng  yarim 
shar  odamda  noxushlik  kayfiyatini  vujudga  keltiradi.  O’ng  va  chap  yarimsharlarning  turlicha 
funksiyalari  hissiy  holatlar  bobida  ham  turlichadir.  Tajribalardan,  chapyarimshar  mavhumiy  tafakkur 
bilan  bog’liq  holda  ijobiy  hissiyotlarni,  o’ng  yarimshar  obrazli  tafakkur  bilan  bog’liq  holda  salbiy 
hissiyotlarni vujudga keltirishga xizmat qiladi.