Melioratsiya

2Rg  + 
fM( R j  + R 3
ff), 
kN 
(12.22)
200

---

X
is
h
201
1
2
.2
-r
a
sm
. 
T
ir
k
a
m
a
 
p
lu
g
li
 
ka
n
a
l 
q
a
zg
ic
h
 
mas
hin
asig
a 
ta 
’si
r 
q
il
u
vc
h
 
k
u
c
h
la
r
.
1-
tr
ak
to
r;
 
2-
is
h 
ji
h
o
zi
n
in
g
 
ra
m
a
si
; 
3-gid
rotsilindr; 
4
-g
‘i
ld
ir
a
k
; 
5-
b
u
rm
a 
h
o
si
l 
q
il
g
ic
h
; 
6-
is
h
 
jili
oz
i;
 
7
-t
ay
an
ch
 
c
h
a
n
g
‘isi.

---

bu  yerda  Ftg-m ashinaga  gorizontal  ta’sir  qiluvchi  kuchiarining 
yig‘indisi,  kN;  I R g-kanal  qazgichning  ish  jihoziga  ta’sir  qiluvchi 
kuchning vertikal tashkil etuvchisi, kN.
Mashina  dvigateliga  tushadigan  quvvat  quyidagi  formula  bilan 
aniqlanadi:
Pd=_ 8" ,к»  , kVt 
(12.23)
bu yerda  3yu-  mashinaning yurish tezligi,  m/s, (12.4) formula bilan 
aniqlanadi;  k5-ehtiyotlik  koeffitsienti  (k,.  =  1,2-1,4);  T]um  -yuritmaning 
umumiy F.I.K (rium = 0,86).
12.3.  Ikki rotorli kanal qazgich mashinasini asosiy 
ko‘rsatkichIarini aniqlash
Ikki  rotorli  kanal  qazgich  mashinalari  tubining  eni  0,4-0,8  m, 
chuqurligi  1,0  m  gacha  va  otkosning  nishabligi  1:1—1:1,5  nisbatida 
bo‘lgan sug‘orish kanallarini qazish uchun  ishlatiladi.
Har  bir  rotor yordamida qazib  chiqariladigan yuzaning ko ‘ndalang 
kesimi quyidagi formula yordamida aniqlanadi:
A, = * ^ -A ,m 2 
(12.24)
bu  yerda  Km-tuproqning  maydalanish  koeffitsienti;  A-kanal 
ko‘ndalang kesimining yuzasi,  m 2  ( 12. 1) formula bilan aniqlanadi. 
Rotorli ish jihozining ayrim qiymatlarini aniqlash:
Rotorning diametri: 
dt = (2,9-3,0) h, m 
(12.25)
bu yerda  h -  kanalning chuqurligi, m 
Rotorning tishlari o ‘rnatilgan qismining diametri:
d0 = (0,7-0,8) dr,  m 
(12.26)
Rotorning eni: 
br = 0,2 -  0,3, m 
(12.27)
Rotor tishlarining soni:  Z = 11 -1 2  dona
Rotor aylanish tezligi: 
Sr = ^/x- R,. • g,  m/s 
(12.28)
bu  yerda 
*-o‘tish  koeffitsienti  (x  =  0,4...0,5);  Rr-  rotorning 
radiusi, m; 
g = 9,81  m/s2
Rotorning burchakli tezligini quyidagi formula bilan aniqlanadi:
o ^ l s s ' 1 
(12.29)
202

---

Rotorlarning  texnik  ish  unumdorligi  quyidagi  formula  bilan 
aniqlanadi:
U, = 30- n(dj -  do)• br • nr • K,, 
mVsoat; 
(12.30)
bu  yerda  nr-rotoming  aylanish  soni,  ayl/min,  u  quyidagicha 
aniqlanadi:
30- tor 
. . .  
nr = --------,  ayl/mm 
(12.31)
K r rotor  tishlari  orasini  tuproqqa  to ‘Idirish  koeffltsienti  (K,=  0,2-  
0,25).
Ish  jihozlarini  yuritish  uchun  sarflanadigan  q u w a t  quyidagi 
formula yordamida hisoblanadi:
p  h = pq + pt0' + p*b,,  kVt 
(12.32)
П г ' П у »
bu yerda  Pq-tuproqni qazish  uchun sarflanadigan quw at, kVt;  Pko,-
qazilgan  tuproqni  ko‘tarishga  sarflanadigan  qu w at,  kVt;  Pishq-qazilgan
tuproqning kanal  devorlarida  ishqalanishiga  sarflanadigan  quw ati,  kVt; 
r|r - rotorning F.I.K.  ( r|r = 0,85); r|yu - yuritmaning F.I.K.  (t]yu = 0,80).
Pq= 0 ,2 8 U ,K q(y '+ ^ -),k V t 
(12.33)
bu  yerda 
Ut-  rotorning  ish  unumdorligi,  mVsoat;  kq-tuproqni 
solishtirma  qazish  qarshiligi,  MPa;  у -  rotorlar  yordamida  qirqilgan 
grunt  yuzasini  kanal  ko ‘ndalang  kesim  yuzasiga  nisbati;  у -o‘zi 
uvalanib,  tushgan  grunt  yuzasini  kanal  ko‘ndalang  kesim  yuzasiga 
nisbati.
y' = ^ L  
(12.34)
y" = l - y ' 
(12.35)
bu yerda  Ar- rotor tishlari bilan kesiladigan tuproqning ko'ndalang 
kesimining yuzasi,
Ar« b , . A - ,  m2 
(12.36)
sinp
bu  yerda  p-rotorning  aylanish  tekisligi  bilan  gorizont  orasidagi 
burchak, grad,  (p  = 30-75°),
Pko, = K:X.:J?l °-, k V t  
(12.37)