Maxsus pedagogika

bo‘lsagina davlatda osoyishta-
lik va barqarorlik hukm suradi».
LA. Karimov
Kishilaming tarixan shakllangan, oiladan keyingi birligi bu - mahalladir. 
Mahallani ham yirik bir oila, deb hisoblasa bolladi. Tarixdan bir mahallada 
bir-biriga mehribon, bir-birining yaxshi kunlari va tashvishli damlarida birga 
b o ‘lgan, bir xil kasbga qiziqqan yoki bir xil m eh n at tu rlari bilan 
shug‘ullangan mahalla ahli yashagan. Masalan, Kosiblar mahallasi, Temirchi 
mahallasi, Taqachi, 0 ‘qchi mahallasi va hokazo. H ozir Shifokorlar 
shaharchasi, Professorlarshaharchasi, Talabalarshaharchasi kabi mahallalar 
mavjud.
Oilaning ahil, tinch -to tu v b o ‘lishida, m ahallada ob ro ‘ orttirishida 
q o ‘n i-q o ‘shnilarning, m ahalla-ko‘yning ta ’siri kuchlidir. Ayniqsa, yosh 
avlodning tarbiyasida m ahallaning o ‘rni katta. Yoshlar obro‘li m ahalla
208

---

oqsoqollaridan hayiqib, hadiksirab turadilar, ularning salobati ta ’sirida 
o ‘zlarini nojo‘ya xatti-h arakatlardan tiyadilar. K im dandir hayiqm agan, 
m ahalladan uyalm agan bola bebosh, bezori b o ‘lib ketishi m um kin. 
Q iz b o la la r h a y o va ib o n i d a s tla b o ila d a , k ey in m a h a lla d a n
o ‘rganadilar, kattalardan dakki eshitm ay deb o chiq-sochiq ko ‘cha- 
k o ‘yga chiqaverm aydilar. Kelin qidirganda, kuyov qilganda odatim iz 
b o ‘y ic h a o t a - o n a l a r a y n a n m a h a l l a d a n , q o ‘n i - q o ‘s h n i d a n , 
oqsoqollardan surishtiradilar. U larning bergan javoblariga qarab aniq 
bir qarorga keladilar.
M ahalla yordam chi m aktab o ‘quvchilarini tarbiyalashda o ‘ziga xos 
m u h im ta r b iy a o ‘c h o g ‘i b o ‘lib x iz m a t q ila d i. C T q u v c h ila r 
mahalladoshlarining to ‘y-hashamlarida, m a’rakalarida xolis xizmat qilishga 
o‘rganadilar. M ahallaning qadri va qimmatini his qila boshlaydilar. Mahalla 
oldidagi m as’uliyatni sezish va mahalla oldida o ‘z obro‘sini yo‘qotib 
qo‘ymaslik, mahalladoshlari oldida izza bolm aslik uchun harakat qiladilar. 
Yaxshi qo‘shnichilik qilishni o ‘rgana boradilar. «Olovga tegsang o ‘chadi, 
qokshniga tegsang ko‘chadi», «Uzoqdagi qarindoshdan yaqindagi qo ‘shni 
yaxshi» kabi n a q lla rn in g m a g ‘zin i c h a q ib , q o ‘n i - q o ‘s h n ic h ilik
madaniyatiga, m ahalladoshlik hurmatiga sazovor bo‘lishga harakat qila 
boradilar. Shu nuqtai nazardan ham o ‘quvchilarni tarbiyalashda mahalla 
o ‘ziga xos o ‘rin egallaydi.