Maxinbonu Radjabova 4-kurs 405 –guruh Amaliy iah Meyordagi va patologik rivojlanish nazariyasi

Maxinbonu Radjabova 4-kurs 405 
–guruh
Amaliy iah
Ma’lumotlarga kо‘ra ota yoki onaning surunkali chekishi irsiy moddaning 
patologik о‘zgarishiga-mutatsiyalarga olib kelishi mumkin. Homilaga bir qator 
zararli omillarning birgalikda ta’sir etishi ayniqsa havfliroqdir (alkogolizm va 
chekishning homiladorlik toksikozlari bilan birga kelishi va hokazolar). 
Homiladorlik toksikozlariga chala tug‘ilish, tug‘ruqdagi qisqa muddatli asfiksiya, 
yengil kо‘rinishdagi miyaning minimal organik jarohatlanishini keltirib chtqaradi 
(minimal miya disfunksiyasi (M.M.D.) M.M.D. ga ega bolalar uchun diqqatning 
tarqoqligi, xotira pastligi, motor buzilishlar, tormozlanganlik, turli xil nutq 
buzilishlari xarakterlidir. Ayni vaqtda yengil miya yetishmovchiligida psixik 
dizontogenezning alohida bir kо‘rinishi ajratilgan. Bu kо‘rinish asosida alohida 
oliy pо‘stloq funksiyalarining yoshga oid vaqtinchalik yetishmaganligi yotadi. Bu 
nutq rivojlanishida о‘ziga xos orqada qolish va psixik rivojlanishning notekisligini 
keltirib chiqaradi. Minimal miya disfunksiyasida miya funksional tizimi 
rivojlanishi tempining sekinlashuvi alohida о‘ringa ega. Nutq buzilishlarining kelib 
chiqishi bо‘yicha moyilligi bor bolalar guruhini M.M.D. ga ega bolalar tashkil 
qiladi. Nutq buzilishlarini о‘z vaqtida aniqlash va psixik rivojlanishni barvaqt 
rag‘batlantirish, bu toifa bolalar nutqiy va aqliy rivojlanishining kechikishini 
ma’lum darajada yaxshilashi mumkin. Logoped va pedagog-defektolog M.M.D. 
sindromining dastlabki belgilarini bilishi muhim. Hayotining birinchi yilida bu 
sindromning asosiy belgilari «kichik nevrologik belgilar» nomi bilan yuzaga 
keladi: emadigan bolalarda odatda faol xarakatlarga halaqit bermaydigan, biroq 
turg‘unligi bilan farqlanuvchi mushak tonusining yengil buzilishi, tremor 
kо‘rinishidagi yaqqol ifodalanmagan ixtiyorsiz xarakatlar, umumiy titroq 
sensomotor rivojlanishning kechikishi (ayniqsa kо‘ruv-motor koordinatsiyasi), 
mayda qо‘l motorikasi differensirlashgan xarakatlarining rivojlanishining orqada 
qolishi, predmet-manipulyativ faoliyat shakllanishini sekinlashuvi. Yuqoridagi 
barcha belgilar yengil nevrologik simptomatikada kо‘rish mumkin. Nutq 
buzilishlari kо‘pincha erkak jinsiga mansub shaxslarda yuzaga keladi. Sо‘nggi 
yillar tadqiqotlarida odam jinsiga qarab о‘ng va chap (nutqiy) gemisferalar 

---