Мавзу: юридик психология фан сифатида, унинг предмети, вазифалари ва тизими

Ҳозирги кунда беморнинг жисмоний ва руҳий ҳолатларини, унинг бутун организмини тўлиқ билмасдан туриб, уни даволаб бўлмайди. Ички касалликлар клиникасида доимо соматоген ва психоген бузилишларни кузатишга тўғри келади. Одамда кучли ҳис-ҳаяжонлар, изтироблар юрак уриши билан бирга ўтади, бунда юз қизаради ёки оқаради (томирларнинг қисилиши ёки кенгайишига қараб). Бу аломат-ларнинг табиати ва нечоғли юзага чиқиши шахс ва организмнинг ўзига хос хусусиятларига боғлиқ бўлади. Психик таъсирлар бош оғриғини ёки организмдаги бошқа функционал бузилишларни келтириб чиқариши мумкин. Психоген омиллар таъсири остида соматик соҳада қуйидаги бузилишлар: кўнгил бехўзур бўлиши, қусиш, ич кетиши, қабзият, иштаҳа йўқолиши, нафас қисиши, йутал, артериал босимнинг кўтарилиши, томир уришининг тезлашиши (тахикардия), унинг секинлашуви (брадикар-дия), юрак иши заифлашуви кабилар вужудга келиши эҳтимол.

• Ҳозирги кунда беморнинг жисмоний ва руҳий ҳолатларини, унинг бутун организмини тўлиқ билмасдан туриб, уни даволаб бўлмайди. Ички касалликлар клиникасида доимо соматоген ва психоген бузилишларни кузатишга тўғри келади. Одамда кучли ҳис-ҳаяжонлар, изтироблар юрак уриши билан бирга ўтади, бунда юз қизаради ёки оқаради (томирларнинг қисилиши ёки кенгайишига қараб). Бу аломат-ларнинг табиати ва нечоғли юзага чиқиши шахс ва организмнинг ўзига хос хусусиятларига боғлиқ бўлади. Психик таъсирлар бош оғриғини ёки организмдаги бошқа функционал бузилишларни келтириб чиқариши мумкин. Психоген омиллар таъсири остида соматик соҳада қуйидаги бузилишлар: кўнгил бехўзур бўлиши, қусиш, ич кетиши, қабзият, иштаҳа йўқолиши, нафас қисиши, йутал, артериал босимнинг кўтарилиши, томир уришининг тезлашиши (тахикардия), унинг секинлашуви (брадикар-дия), юрак иши заифлашуви кабилар вужудга келиши эҳтимол.

Бемор организми ҳолатини тула-туқис билиш учун беморнинг психологик ҳола-ти билан бирга ўз касаллигига муносабатини ҳам ҳисобга олиш керак. Бундан асосий мақсад шуки, бемор ўз организмидаги аъзоларини ва уларнинг касал-ликларини қандай ҳис қилишини, шунингдек айрим асосий касалликларнинг психоген мослашуви билан таништиришдир. Терапияда психологиянинг ўрни шундаки, у бемор билан касаллик ўртасидаги муҳитни, тиббиёт ходимларининг беморларга муносабатини ўрганишга ёрдам беради.

• Бемор организми ҳолатини тула-туқис билиш учун беморнинг психологик ҳола-ти билан бирга ўз касаллигига муносабатини ҳам ҳисобга олиш керак. Бундан асосий мақсад шуки, бемор ўз организмидаги аъзоларини ва уларнинг касал-ликларини қандай ҳис қилишини, шунингдек айрим асосий касалликларнинг психоген мослашуви билан таништиришдир. Терапияда психологиянинг ўрни шундаки, у бемор билан касаллик ўртасидаги муҳитни, тиббиёт ходимларининг беморларга муносабатини ўрганишга ёрдам беради.
• Бемор руҳиятига касаллик таъсири ва врачнинг муносабатининг ойдинлаш-тирадиган бир мисол келтирамиз. Грипп касаллигини бошидан ўтказган 35 ёшли бемор ўзининг таниш врачига кабўлга келади. У шу врачда 12 йилдан буён даволаниб келарди. Унда юрак декомпенсацияси яъни, юрак етишмов-чилиги бор эди. Врач обдон текшириб, унда ҳеч қандай ўзгариш йўқлигига ишонч ҳосил қилиб, хайрлашув вақтида «Ташвишланманг, мендан олдин улмайсиз, жуда ҳам тиғиз бўлса биргаликда ўламиз»,— дейди. Эртасига тусатдан врач вафот этади, Бемор жуда ҳам қаттиқ изтиробга тушади, томир уриши 120 га етади, аритмия бошланади, барча кўрилган чора-тадбирлар ёрдам бермайди. Врач ўлимидан бир кун утиб, бемор ҳам оламдан ўтади.