Mavzu: telekommunikatsion tarmoqlarda ishlash

 
 20
 
 
 
* Revizor doktorlari fayllardagi o‘zgarishni aniqlaydi va o‘z holiga 
qaytaradi. 
* Boshqa kompyuterlardan disketlarda keltirilgan ma'lumotlar keltirilishi 
zarur. Buni dedektor - dastur yordamida bajarish mumkin. 
Har ehtimolga qarshi shikastlangan kompyuterni davolash uchun zarur 
dasturli disketlarni tayyorlab qo‘yish zarur. Bu: 
* sistemali disketa; 
* disklarni formatlovchi dasturlar; 
* ko‘p ishlatiladigan dasturlar; 
* arxivdan tiklovchi dasturlar; 
* viruslarni aniqlovchi va davolovchi dasturlar. 
Bu disketalarda yozish himoya tirkishi albatta berkitilishi zarur. 
Operatsion sistema yuklovchisini virusdan himoyalash uchun OS ni 
yuklashdan avval A diskni tekshiring. Disketa bo‘lsa, disk kalitini ochib qo‘ying. 
Ba'zan kompyuterni virusga qarshi tekshirib 
turing. 
Disketali begona foydalanuvchilarni 
nazoratsiz kompyuterda ishlashiga yo‘l qo‘ymang. 
Virus yangi turlari tug‘ilishini, ko‘payishini 
hisobga oling. SHuning uchun antiviruslarni 
yangilab turishni aslo unutmang! 
KOMPYUTER VIRUSLARI. 
Kompyuterlardagi virus masalasi bugungi kunda ko‘pchilikning eng dolzarb 
muammosidir. Bu hammani tashvishga solmoqda. Kompyuter virusi o‘zi nima? Bu 
aslida o‘ta kuchli, yuqori malakali dasturchilar yozgan dastur. Ular odatda ko‘p 
martalab nusxalanadi va ijrochi fayllarga "yopishib oladi". Ularni "ishga tushishi" 
oqibatida goh displeyda turli yot yozuvlar bo‘lishi, goh diskdagi yozuvlar (fayllar) 
o‘chirib yuborilishi mumkin. Masalan, Black Hole (qora teshik), Black Friday 
(qora juma), Friday 13 (o‘n uchinchi juma) va "sekin ta'sir qiluvchi virus". Mazkur 
viruslar ekranining chap burchagidan qora teshik ochishi yoki 13 sana juma kunlari 
ishlayotgan fayllarni yo‘qotishi, bundan tashqari har 5 minutda kompyuter ishini 
bir necha martalab sun'iy sekinlashtirib yuborishi mumkin. 
Odatda TR-viruslar deb nomlanuvchi viruslar guruhi ajoyib hossaga ega. 
Zararlangan dasturni ko‘rish chog‘ida virus dasturi to‘g‘rilangan dastur ichiga 
"suqilib" kirib oladi va o‘zini namoyon etmaydi. SHunga o‘hshash pokistoncha 
viruslar (Brain Ashet) ham zararlangan kompyuterlarda o‘z "faoliyatini" 
ayorlarcha olib boradi. 
Keng tarqalgan viruslarni ikki guruhga bo‘lish mumkin: 
- Fayllar uchun (COM,EXE va DLL ni zararlaydi). 
- VOOT viruslar (disketlarni boshlang‘ich yuklovchi sohasini zararlaydi 
yoki NBR (MASTER BOOT REKODE) qattiq disk yuklovchi soxasini zararlaydi. 
Tarmoqqa zarar keltiruvchi alohida viruslar ham mavjud.Ular replikatorlar 
deb atalib, tarmoqdagi barcha yoki qisman abonentlarni zararlaydi. Ulardan eng 

---