Mavzu: Sifatlarning oddiy daraja shakli Darsning maqsadi

Yangi mavzuning bayoni:

Otga bog'lanib, uning belgisini bildirgan va qanday? Qanaqa? So'roqlariga javob bo'ladigan so'zlarga sifat deyiladi. Belgining ortiq yoki kamlik jihatdan farqlanishi sifat darajalari ana shunday ma'no ifadolovchi shakllar esa daraja shakllar deyiladi. Sifatning quyidagi 4 xil darajasi mavjud.

1-oddiy daraja: 2-qiyosiy daraja: 3-orttirma daraja: 4-ozaytirma daraja. Shulardan birinchisi bo'lgan sifatning oddiy darajasi shakli bilan tanishamiz. Belgining odatdagi me'yorda ekanligini bildiravchi va boshqa darajalar uchun asos bo'lib xizmat qiluvchi sifat shakli oddiy daraja shakli deyiladi. Masalan: Shirin olma, toza suv ,katta bino.
Bog'imizda shirin olmalarko'p.

Yangi mavzuni mustahkamlash uchun o'qituvchi she'r o'qidi va ushbu she'rdagi oddiy daraja shakliga kiruvchi sifatni toping. "Aqliy hujum":

Tanti el ko'rmadim, seningdek xalqim,

Shirin til ko'rmadim, seningdek xalqim,

Toza dil ko'rmadim, seningdek xalqim,

Assalom ona yurt, O'zbekistonim.

Javob: Tanti, shirin, toza-sifatning oddiy daraja shakli. O'qituvchi: Endi 3-mehmonimiz bo'lgan A.Oripovni taklif etamiz.
Shoirimiz o'z ijodlaridan namuna o'qiydi va bu sherdagi oddiy daraja shakliga kiruvchi so'zlarni aniqlaymiz.

1-she'r:

Ko'z oldimda kiprikdayin tizilar yillar,

Har biriga marjon bo'lar achchiq unlarim.

Xira tuman orasida cho'g'day miltillar,

Jayron quvib, jayron yanglig' o'tgan kunlarim.

Javob: Birinchi she'rdagi oddiy daraja achchiq, xira, yangliq so'zlaridir.

2-she'r:

Tarnovlar bo'g'zida 11a ham ko'rkam,

Tilak uchlarida izg'ir mavjudod.

Xattoki tuyg'usiz, chirik xazon ham,

Yashil po'panakdan bog'labdi qanot.

Javob: 2-sherdagi ko'rkam, chirik, yashil so'zlari sifatning oddiy darajasi shaklidir.

Javoblar gurahlar tomonidan aniqlanadi.

O'qituvchi: mana mehmonlar bergan topshiriqlarni juda yaxshi bajardingiz. O'ylaymanki, darsimizga tashrif buyurgan barcha mehmonlar hammangizdan hursand bo'ldi.

Demak, "mehmon kutish" darsimizda mehmonlarni hursand etib, o'z oldimizga qo'ygan maqsadlarimizga erishdik.

Mustahkamlash uchun 359-mashqni bajaramiz.

Matnni o'qing. Oddiy darajadagi sifatlarni aniqlab ularga izoh bering.

Lola qizil, oq, sariq ranglarda tovlanib ochildi.

Ushbu gapda qizil, oq, sariq so'zlari sifatning oddiy daraja shaklidir..

Mashqni bajarib bo'lganbo'lsak, rasm asosida gaplar tuzamiz.

Endi gurahlar o'rtasida zukkolar o'yinini o'tkazamiz.Bunda koptok yordamida sifatning oddiy daraja shakliga oid so'z