Mavzu: qadimgi davr arxivlarni vujudga kelishi Reja: Arxivlarning vujudga kelishi va rivojlanish tarixi

Bu hujjatlar So’g`diyonaning o’zidan (mug` qal`asidan) Samarqandda (Afrosiyobdan), Qirg`iziston va SHarqiy Turkistondan topilgan.

Bu hujjatlar So’g`diyonaning o’zidan (mug` qal`asidan) Samarqandda (Afrosiyobdan), Qirg`iziston va SHarqiy Turkistondan topilgan.

Bular orasida Mug` qal`a xarobalaridan 1932 yilda topilgan hujjatlar alohida ahamiyatga ega. Hujjatlar jami 80 nafar bilib bulardan 74 tasi qadimgi so’g`d, 1 donasi arab, 3 nafari xitoy va 1 tasi turk tilidadir. Ular har xil materialga: charmga, taxtaga va qog`ozga yozilgan. Hujjatlar so’g`d dehqoni va podshosi divashtich (708-722 y.y.) va yirik mansabdorning (framandar), shuningdek, Xoxsar hamda Kshtut dehqonlarining shaxsiy arxiviga tegishli bilib, So’g`dning VIII asrning birinchi choragidagi iqtisodiy, siyosiy va madaniy hayotini o’rganishda muhim manba ro’lini o’ynaydi.

Mug` qal`asidan topilgan hujjatlar A.A.Freyman, A.V.Vasil’ev, I.Y.Krachnovskiy, M.N.Bogomobov, V.A.Livitsits, hamda O.I.Smirnovalar tarafidan chuqur o’rganilgan.

Mug` hujjatlarining va ular topilish tarixi va ular haqidagi dastlabki ma`lumotlar 1934 yili maxsus to’plam shaklida («Sogdiyskiy sbornik», Leningrad, 1934) e`lon qilindi. Ayrim hujjatlarning tarjimasi I.YU.Krachnovskiy va A.A.Freyman tomonidan 30 yillari e`lon qilindi. YUridik hujjatlar hamda maktublar tarjimasi, zarur izoh va tadqiqotlar bilan (sogdiyskie dokumenti s gori Mug, CHtenie, perevod, kommentariy. II chiqishi, M., 1962) 1962 yili V.A.Pivitsu tomonidan chop qilindi.

Mug` hujjatlarining va ular topilish tarixi va ular haqidagi dastlabki ma`lumotlar 1934 yili maxsus to’plam shaklida («Sogdiyskiy sbornik», Leningrad, 1934) e`lon qilindi. Ayrim hujjatlarning tarjimasi I.YU.Krachnovskiy va A.A.Freyman tomonidan 30 yillari e`lon qilindi. YUridik hujjatlar hamda maktublar tarjimasi, zarur izoh va tadqiqotlar bilan (sogdiyskie dokumenti s gori Mug, CHtenie, perevod, kommentariy. II chiqishi, M., 1962) 1962 yili V.A.Pivitsu tomonidan chop qilindi.

1961 va 1965 yillari O’zbekiston Respublikasi Fanlar Akademiyasi tarix va arxeologiya instituti ekspeditsiyasi afrosiyopda V -VII asrga oid saroy xarobalarini ochdilar. Saroy mexmonxonasining devorlari turli mazmundagi rasmlar bilan bezatilgan bo’lib ular orasida oq kiyim kiygan CHag`oniyon elchisining surati ham bor. Uning otasiga sug`d tilida 16 satrdan iborat ishonch yorlig`i ham yozib qo’yilgan.