Mavzu O‘rta Osiyo liboslarini tunikasimon bichimini tadqiq etish va zamonaviy kostyumda qo‘llash mundarija kirish

2.2 O‘zbekiston hududlari bo‘yicha XIX – XX asr tunikasimon bichimli liboslarni tizimlashtirish.

100 yildan buyon “Oybek” nomidagi O’zbekiston xalqlari tarixi milliy muzeyi turli xil milliy hunarmandchilik buyumlarini va o’zbek milliy kiyimlarining kolleksiyalarini Markaziy Osiyoning butun hududi bo’y- lab ilmiy sayohatlardan yig’ib kelmoqda.²⁸ Taniqli olimlar, M.S.Andrrev, E.M.Pesherova, N.S.Sodiqova, Sh.Inogomov, M.A.Bekjonova, A.K.Barovkov, R.Yoqubova, M.X.Sultonov, K.Tursunaliyev, T.A.Abdullayev va boshqalar o’zbeklarning kiyimlarini o’rganishga katta xissa qo’shganlar. Muzeyda ko’plab bir - biridan bejirim, noyob liboslar namunalari mavjud bo’lib, masalan, zarchopon, mursak, kaltacha va shu bilan birga juda nozik did bilan ishlangan zargarlik buyumlarini ko’rishingiz mumkin. O’rta Osiyo xalqlari, shu jumladan o’zbeklarning milliy kiyimi inqilobdan oldingi yillarda ham etnograflarning e’tiborini tortgan, ammo bu boradagi tadqiqotlar yetarlicha bo’lmagan deb o’sha davr yozma manbaalar ba’zi noaniqliklar haqida guvohlik beradi.²⁹

Liboslar qadim zamonlardan bugungi kungacha odamlarning kelib chiqish tarixini oynadek aks ettirib, har bir millat madaniyatining ajralmas bo`lagi sanaladi, chunki kiyimlar xalqning milliy urf - odatlari, diniy e`tiqodi, estetik didi kabi jixatlarni o`zida namoyon qiladi. Tadqiqotlar natijasida shunday xulosaga kelindiki, o`zbek milliy kiyimlarining o`zgarishi va rivojlanishiga ijtimoiy - siyosiy tarixi va etnik holati bilan bog`liq bo`lgani aniqlandi. O`zbekiston hududlarining kiyimlari, matolarning sifati, bichimlaridagi bo`lak chiziqlari bir viloyatniki ikkinchi viloyatnikidan farq qilishi, yeng bichimidagi proporsiyalari, ya`ni kalta – qisqa, keng – torligi, hamda dekorativ bezaklari bilan farqlanishi tadqiq qilinib tizimlashtirildi.
Tizimga solish natijasida hududlari bo‘yicha XIX – XX asr tunikasimon bichimli kiyimlarning farqi o`rganilib tahlil qilindi. Bunda, har bir hududning nomi, kiyimning rangli foto sura`ti va texnik eskizi, davri, matosi, kiyimning nomlanishi hamda, yozma izoh berildi.