Ma’ruza№1 Informatika va at fanining maqsad va vazifalari. Zamonaviy axborot texnologiyalar haqida umumiy tushuncha. Zamonaviy shaxsiy kompyuterlar va ularning rivojlanishi

Nazorat savollari:

1. 
   Informatika qanday fan?
   
2. 
   Axborot haqida ma’lumot bering?
   
3. 
   Shaxsiy komyuterning asosiy va qo`shimcha qurilmalariga izoh bering.
   

Ma’ruza№ 2
Kompyuterning sistemaviy dasturiy ta’minoti. Operatsion sistema va uning turlari. Windows-zamonaviy axborot texnologiyalarining operatsion sistemasi.

Reja:

1. 
   Kompyuterning sistemaviy dasturiy ta’minoti. Operatsion sistema va uning turlari.
   
2. 
   Windows-zamonaviy axborot texnologiyalarining operatsion sistemasi.
   

Tayanch tushunchalar: dasturiy ta’minotning holati va rivojlanish tendensiyalari. Dasturiy mahsulotlar,ularning asosiy tavsiflari va klassifikatsiyasi. Operatsion sistema nima? Windows operatsion sistemasi va uning turlari ( Windows 3.1, Windows 97, Windows 98, Windows NT va boshqalar)
Kompyuter dasturlari
Kompyuterda mavjud dasturlarni uchta turga bo`lish mumkin.
a) amaliy dastur – foydalanuvchi bevosita ishlashi uchun mo`ljallangan dasturlar, masalan, matn va rasm muharrirlari va h.k.;
b) tizimli dasturlar – kompyuter qurilmalarining ishchi holatini nazorat qiluvchi va boshqaruvchi dasturlar;
v) instrumental qismlar – kompyuter uchun yangi dasturlar tuzishni ta`minlah tizimi.
IBM PC kompyuteri uchun yuz minglab har xil maqsadda ishlatiladigan amaliy dasturlar yaratilgan va ulardan samarali foydalanib kelinmoqda. Xususan, matn muharrirlari (WORD, LEXICON, WD, ChiWriter), jadvalli ma`lumotlarni qayta ishlash (Super Cslc, Excel va h.k.), ma`lumotlar bazasini yaratish (KAPAT, dBASE, Acess va h.k.), ko`rgazmali qurollar tayyorlash (slayd-shou) dasturlari, moliya-iqtisod maqsadida ishlatiladigan dasturlar (C – 1 ish haqini hisoblash dasturlari), multifilm va videofilmlar yaratish uchun ishlatiladigan dasturlar, avtomatlashtirilgan loyihalash dasturlari (Avto cad, Paint – inshoot qismlarini chizish va loyihalash), kompyuter o`yinlari, o`qituvchi dasturlar, ma`lumot tizimlari va h.k. maqsadda ishlatiladigan dasturlar mavjud.
Tizimli dasturlarning keng sinfi qobiq dasturlar bo`lib, u foydalanuvchining kompyuter bilan qulay va yaqqol muloqotini ta`minlaydi. Xususan, Noton Commander qobiq dasturi, Windows 3.1 va Windows 95, Windows 98 uchun qulay qobiq dasturlari shular jumlasidandir.
Tizimli dasturlarning asosiy sinfi bu drayverlar bo`lib, u operatsion tizim bilan, xususan tashqi yoki ichki qurilmalar bilan ishlash imkoniyatini beradi.
Tizimli dasturlar tarkibiga yordamchi ayrim dasturlarni, masalan, antivirus, arxivator, kompyuterni diagnostika qilish, diskka joylarni maqbullashtirish dasturlari ham kiradi.
2. Windows operatsion tizimi Microsoft firmasi tomonidan shaxsiy kompyuterlar turidagi kompyuterlar uchun maxsus yaratilgan dastur bo’lib, uning foydalanuvchilar uchun qulay bo’lgan imkoniyatlari mavjud. Tizim ko’magida NC dasturi kabi fayl va katalog yaratish, nusxa olish, qayta nomlash, o’chirish, matnli fayllarni chop qilish, bir vaqtda bir nechta katalog va fayllar majmuasi bilan yaqqol grafik rejimida ishlash mumkin.
Windows qobig’i oldingi qobiqlardan o’zining yaratilgan imkoniyatlari bilan farq qiladi. Windows so’zi oyna ma’nosini anglatadi. Hozirgi paytdagi Pentium rusumli kompyuterlar to’g’ridan-to’g’ri Windows qobig’i yuklatilgan bo’lib, kompyuter yoqilishi bilan bevosita ishga tushadi. Dasturdan chiqish uchun Пуск tugmasining Завершеные работы bandiga kirib, u erda kompyuterni o’chirish, qaytadan ishga tushirish yoki kompyuter ishlashini vaqtincha to’xtatish kabi ishlarni bajarish mumkin. «Alt-F4» tugmachalarni birgalikda bosib dasturdan chiqish ham mumkin, bunda chiqish haqidagi kompyuter so’roviga OК ni sichqoncha ko’rsatgichi bilan tanlab javob berish lozim.