Ma’ruza №6. 6-mavzu. Turar joy xududi va jamoat markazini tashkil etish

Avtomobillar to’xtash joylarini loyihalash misollari:
a - o’tish yo’lagi yonidagi 25 avtomobil o’rinli to’xtash joyi; b – bir tomonga harakatlanish yo’lagi bo’lgan 50 o’rinli to’xtash joyi; v – ikki tomonga harakatlanish yo’lagi bo’lgan 100 o’rinli to’xtash joyi.
Shahar ommaviy yo’lovchi transporti tezkorligi va kishilarni sig’imiga qarab bir necha guruhlarga bo’linadi.
Garaj va avtomobil to’xtash joylarini joylashtirish qurilish meyorlariga ko’ra garajlar 1000 kishiga 150-200 mashina hisobidan loyihalanadi. Avtomobil to’xtash joyining maydoni 1 ta mashinaga 25 m². Ochiq avtomobil to’xtash joylari uchun umumiy mashinaning 30-50 % iga mo’ljallab hudud ajratiladi.
Garaj va avtomobil to’xtash joylarini ichki tor ko’chalarda, kichik tuman hududiga kiraverishda (transport harakatiga halaqit bermasligi uchun) joylashtirish hamda er ostidan foydalanish tavsiya etiladi. To’xtash joylari aholi uchun qulay joylashtirilishi va turar-joy muhitining sanitar holatini buzmasligi kerak.
Garajlar ochiq holda loyihalanishi mumkin, lekin katta maydon talab etiladi er ostida, uylarning erto’lalarida, ko’chalar tagida, stadionlar ostida, kichik tumanlarda quriladi;
Ko’p qavatli - 8 va undan yuqori qavatli garajlar. Bunday inshootlar ochiq to’xtash joylariga nisbatan qimmat bo’lib, lekin kamroq maydon talab qiladi. ShNK (Shaharsozlik normalari va qoidalari)ga ko’ra 90% avtomobillar egalariga yaqin joylarda va 800 m dan oshmagan uzoqlikda saqlanadi. Vaqtinchalik to’xtash joylari ommaviy tashrif joylari yaqinida quriladi. Shu erlarning o’zida er osti va ko’p qavatli garajlar qurish mumkin. To’xtash joylari bo’lmagan erlarda harakatlanishlar tashkil etishni va ommaviy tashrif ob’ektlariga kirishni qiyinlashtiradi.
Kichik tumanlarda garajlardan tashqari mehmonxonaga keluvchilar uchun avtomobil to’xtash joylari mo’ljallanadi. Ommaviy yuklarni jo’natilishi kelishi joylarida (yuk hovlilari, portlar, omborxonalar), yuk mashinalari uchun to’xtash joylari ko’zda tutilishi kerak.
To’g’ri loyihalangan avtomobil to’xtash joylari o’ziga jalb etadigan ko’rinishda bo’lishi mumkin. To’xtash joylarini oddiy tashkil etish ko’cha bo’yidagi harakat qismlari chekkasida joylashtirishdir. 100 m ko’chada 15-20 ta avtomobil joylashadi.
Qulayliklari - alohida maydon talab qilinmaydi;
Kamchiliklari - binoga yaqinlashish qiyinlashadi va bitta yo’lakni band qiladi. Zamonaviy avtomobillashtirishda muammolarni hal qilmaydi
Kichik tumanning transport tarmog’i mahalliy ko’chalardan tashqari ichki va yordamchi tor ko’chalarni o’z ichiga oladi.
Ichki tor ko’chalar imoratlarga borish uchun, yordamchi tor ko’chalar xizmat ko’rsatish transporti uchun foydalaniladi.
Kichik tuman transport tarmog’ini loyihalaganda, asosiy shart - bu aholining hayoti va faoliyati xavfsizligini ta’minlash hamda shovqin-suron, chang, gazdan maksimal himoya qilish. Tor ko’chalarni loyihalaganda tranzit harakat va katta harakat tezligidan qochish kerak. Shuning uchun tupikli va halqali tor ko’chalar qo’llaniladi. Uylar guruhiga kirish uchun ikki tomonlama tor ko’chalarning kengligi 6 m, bir tomonlama va tupikli tor ko’chalar uchun 3,5, - 4 m olinadi.
Tupikli tor ko’chalarning oxirida 12 x 12 m li qayrilish maydonchasi yoki radiusi 10 m li aylanma yoki T - simon qayrilish maydonchasi. uning minimal radiusi ichki tomon bo’yicha: asosiy tor ko’chalarda 10 m, yordamchi tor ko’chalarda 8 m ni tashkil etadi. Kichik tumanning barcha imoratlariga yoniga qarshi 3,5 - 6 m li ko’chalar; 9 qavatdan past turar joylar va 5 qavatdan past jamoat binolariga bir tomondan, 9 qavatdan baland turar-joylar va 5 qavatdan baland jamoat binolariga ikki tomonlama tor ko’chalar ko’zda tutilmog’i lozim.