Maruza №10 Mavzu: Radiosignallarni uzatuvchi qurilmalar Dars o’quv maqsadi

Radiosignallarni uzatuvchi qrilmalarni struktura sxemalari 

Endi  PYQ  qrilmaning  siruktura  sxemasi  bilan  tanishib  chiqamiz.  10-2000  m  tulqin 

oralig’ida  radiosignallarni  uzatuvchi  qurilmalarda  amplitudali  modulyasiya  (AM)  ishlatiladi. 

Ishlab  berilayotgan  signal  siftiga  va  uni  chastotasini  turg’unligiga  katta  talab  qo’yiladi.  Odatda 

tashuvchi  signallar  ishlab  beruvchi  avtogenerator  kvars  tebrantirgichli  bo’lib,  kichik  kuvvatli 

buladi.  Shuning  uchun  strukturaviy  sxema  ko’p  kaskadli  qilib  quriladi.  Qurilmani  strukturaviy 

sxemasi  13.2-  rasmda  keltirilgan.  Qurilma  quyidagi  qismlardan  iborat:  1  -  kvars  tebrantirgichli 

avtogenerator  (KAG),  2  -  bufer  kaskadi  (BK),  3  -  chastota  kupaytirich  (ChK),  4-chiqish  oldi 

kaskadi (ShOK), 5 -quvvat kuchaytirgich (QK), 6- modulyator (M), 7 - ta’minlovchi manba (TM). 

KAG  -  yuqori  chastotali  tashuvchi  tulqinlarni  ishlab  beradi.  BK  -  avtogenerator  ishlab  bergan 

tashuvchi  signallarni  qisman  kuchaytiradi  va  chastota  kupaytirgichni  avtogeneratorga  bo’lgan 

ta’sirini kamaytiradi. 

 

13.2-rasm. AM RUQ ning strukturasini sxemasi 

Chiqish  oldi  kaskadi  -  yuqori  chastotali  tashuvchi  radiosignallarni  kerakli    tarzda   

shakllantirib    beradi.    Quvvat    kuchaytirgich  radiosignallarni  quvvatini  kerakli  bulgan 

miqdorgacha oshirib, antennaga uzatadi. 

M - uzatilishi kerak bo’lgan axborotni va yuqori chastotali tashuvchi signallarni bir - biriga 

qushib, ya’ni amplitudali modulyasiyani amalga oshiradi. 

---

Metrli  diapazonda  ishlovchi  va  radiolakasion  RUQlarda  chastotali  modulyasiya

 

qurilmani  avtogeneratorida  amalga  oshiriladi.  Bunday  kurilmalar  yukori  sifatli  radio 

eshittirishda, ko’p kanalli radioreleyli liniyalarda ham kullaniladi. 

Chastotali RUQ ni struktura sxemasi 13.3 - rasmda keltirilgan. 

13.3-rasm ChM PUQ ni struktura sxemasi 

Bu yerda APCh- chastotani avtomatik ravishda boshqarib turuvchi qurilma. U tashuvchi 

signallarni  chastotasini  turg’un  holatda  bo’lishini  taminlaydi.  Uzatilishi  kerak  bulgan  xabar 

avtogenerator  ishlab  berayotgan  tashuvchi  signal  chastotasiga  ta’sir  qilib  chastota  buyicha 

modullashtiradi.