Ma'ruza №1 Paskal tilining umumiy tavsifi

Ma’ruza .№ 6 Paskal tilining operatorlari . Turbo-Paskalda sodda programmalar tuzish. Operatorlar.

Reja:

1. 
   Umumiy ma’lumotlar
   
2. 
   K iritish-chiqarish protseduralari
   
3. 
   Chiqarish formatlari
   
4. 
   Eng sodda operatorlar
   
5. 
   Strukturali operatorlar
   

Umumiy ma’lumotlar

Berilganlarni kiritish-chiqarish, Input va Output oldindan aniklangan fayllari.
EXMda eng sodda masalani yechishda xam kiritish-chiqarish amalidan foydalaniladi. Berilganlarni kiritish - tashki tashuvchidan operativ xotiraga kayta ishlash uchun olib utish, chiqarish-teskari jarayen, bunda berilganlar kayta ishlash. Keyin operativ xotiradan tashki tashuvchiga olib utiladi. Tashki tashuvchi sifatida, kiritish-chiqarish yumshok (disk) yeki kattik (vinchester) magnit disk va boshqa kurilmalar, xizmat kilishi mumkin. Paskal tilida standart odam va EXM urtasidagi mulokat vositasi bu oldindan aniklangan va fayllari xizmat qiladi. Ular e’lon kilinmaganda dastur parametrlari bulib xizmat qiladi. Dastur kiritiladigan ma’lumot faylidan oladi va ishlov berilgan natijani faylga yezadi. Fayliga standart klaviatura belgilangan, faylga esa - terminal ekrani kiritish chiqarish protsedurasi.

Ukish protsedurasi, yezish protsedurasi. Kiritish-chiqarish amalini bajarishda 4 ta protsedura ishlatiladi:

Berilgan mavzuda ularni ishlash jarayeni kuriladi . Klaviaturadan berilganlarni kiritish va ekranga chiqarish , chop etish kurilmalari simvollarni , katorlarni va ukish protsedurasida sonli berilganlarni kiritish va navbatdagi dastur bilan ishlov berishni ta’minlaydi.

Yozilishi:

Read (X1, X2,...,Xn); yeki

Read (FV, X1, X2,...,Xn);

bu yerda etilgan berilgan tiplari uzgaruvchilar fayl bilan boglangan uzgaruvchi Berilgan mavzuda farmatning 1 chi varianti kiritiladi. Ularning belgisi minimum 1 probel oraligi bilan klaviatura kiritish va ekranda Ko’rinadi 1 Read protsedurasining berilganlari kiritilgandan keyin Enter bosiladi Uzgaruvchilarni belgilari Paskal tilining sintaksisi kat’iy munosabatda kiritish. Agar munosabat buzilsa, ( masalan, x1 integer tipda, kiritganda esa char tipi kiritilgan) kiritish-chiqarish xatolari paydo buladi. Xatoni e’lon kilish kuyidagi Ko’rinishda buladi. Xato kodi, bu yerda tushuntirish matni dasturni tuxtashi sababini aniklaydi.

Misol.

VAR

I : real;

J : integer;

K : char;

BEGIN

Read (I, J, K);

. . .

Javobning 1 chi varianti.

Birinchi variant berilganlarni tugri kiritishni ta’lim, kiritilayetgan berilganlari uzgartirish tipidagi tugri keladi. Protsedurasidagi 2 chi variant 10 uli xatoni chiqaradi, uzgarish uchun Read tipni urniga char tipi kiritilganligi uchun. Agarda dasturda bir nechta Read protsedurasi bulsa, berilganlar kiritilgandan keyingi Read protsedurasining berilganlari kiritiladi kator tugagandan sung keyingi katorga utiladi.

Misol .

VAR

A, B, Sum1 : integer;

C, D, Sum2 : real;

...

BEGIN

Read (A, B);

Sum1 := A + B;

Read (C, D);

Sum2 := C + D;

...

END.

Klaviaturadan kuyidagilar kiritiladi: 18758 34 2.62E-02 1.54E+01.

Xar bir berilganlar juftligi kiritilgandan sung Enter tugmachasi bosiladi, ya’ni.

18758 34 Enter 2.62E-02 1.54E+01 Enter.

Ukish protsedurasi Readln xuddi Read protsedurasiga uxshaydi, bitta farkli tomoni shuki, Readln protsedurasida berilganlarning 1- katori tugagandan sung keyingi kator berilganlari uqiladi. Agar yukoridagi misolda Read protsedurasini Readln protsedurasiga almashtirsak :

. . .

Readln (A, B);

Sum1 := A + B;

Readln (C, D);

Sum2 := C + D;

. . .

klaviaturada A va V larning kiymatlari kiritilgandan sung kursor avtomatik ravishda keyingi katorga utadi, bunda C va D larning kiymatlari kiritiladi:

18758 34 Enter

2.62E-02 1.54E+01 Enter

Yezish protsedurasi Write sonli berilganlarni , simvollarni, katorlarni va bulev kiymatlarini chiqarishni ta’minlaydi.

Formati:

Write (Y1, Y2,...,Yn); yeki

Write (FV, Y1, Y2,...,Yn);

Bu yerda Y1, Y2,...,Yn - integer, byte, real, char, boolean

va xakozo tipdagi ifodalar . FV - fayl nomi, bu yerga chiqarilgan natijalar yeziladi. Printerga chiqarish uchun FV kiymati Lstga tenglashtirniladi. Lst kurilmasi ishga tushishi uchun albatta USES suzi yerdamida Printer moduli ulanishi shart .

Misol.

USES Printer;

VAR

...

BEGIN Write(234); {ifoda kiymatlarda takdim kilingan}

Write(A+B-2); {ifodaning natijasi chiqariladi}

Write(Lst, 'xisoblash natijalari = ', Result1);

END.

Formatning birinchi variantida Y1, Y2,...,Yn larning kiymatlari ekranga chiqariladi, ikkinchi variantda esa chop etish kurilmasiga.
Yezish operatori Writeln xuddi Write protsedurasiga uxshaydi,lekin ruyxat oxiridagi joriy protseduraning kiymati chiqarilgandan keyin kursor keyingi katorning boshiga utadi. Parametrlarsiz yezilgan Writeln protsedurasi katorning utishiga olib keladi.Writeln protsedurasini ishlash jarayenini ko’rsatish uchun programmaning kismini kuramiz:

A := 4;

B := 6;

C := 55;

Write(A:3); Write(B:3); Write(C:3);

Sum:= A + B + C;

Writeln('A=', A);

Writeln('B=', B);

Writeln('C=', C);

Writeln(' A+B+C yigindisi teng ', Sum);

Natija:

4 6 55

A=4

B=6

C=55

A+V+S yigindisi 65 ga teng.