Marketing darslik

8.3. Bozorni segmentlashning asosiy tamoyillari 
Bozorni segmentlashning asosiy tamoyillari quyidagilardir: 

geografik tamoyil; 

ijtimoiy- iqtisodiy; 

psixografik tamoyil; 

demografik tamoyil; 

xulq-atvor tamoyili; 

holat tamoyili. 
Quyidagi – rasmda xaridorlarga qarab bozorni segmentlash tamoyillari 
keltirilgan.
 
8.2-rasm. Xaridorlarga qarab bozorni segmentlash tamoyillari 
Ijtimoiy-i qtisodiy: 
daromad 
ma‟lumoti 
mutaxassisligi va
boshqalar 
Psixografik: 
hayot tarzi (stil) 
innovatsiyaga (yangilikka)intilish 
guruh 
motivatsiyasi 
va
boshqalar 
Geografik: 
hudud 
shahar 
qishloq 
iqlim va
boshqalar 
Xulq-atvori: 
firmaga nisbatan ishonchi 
prestij darajasi 
tovarga nisbatan
ixlosi 
tez-tez iste‟mol qilinishi va
boshqalar 
Demografik: 
jinsi 
yoshi 
oila soni va
boshqalar 
Holat: 
kam xarajatlilig i (foydaliligi) 
imtiyozliligi 
qulayligi va
boshqalar 
Segmentlash tamoyillari 

---

107 
Geografik tamoyil orqali bozorning joylashuvi, aholi soni va zichligi, 
tijorat faoliyatining tuzilishi, hududning rivojlanish dinamikasi, inflyatsiya 
darajasi, huquqiy cheklashlar hisobga olinadi. 
Ijtimoiy-iqtisodiy tamoyil orqali aholining daromadi, ijtimoiy kelib 
chiqishi, ma‟lumoti kabi omillar inobatga olinadi. 
Psixografik tamoyil natijasida hayot tarzi, shaxsning turi, jamoat 
holati kabi omillar hisobga olinib, turmush tarzi shaxsning o„z faoliyatida, 
qiziqishlarida, qat‟iyatida va e‟tiqodlarida o„z aksini topadi. Shaxsning turi 
esa hayotdan mamnun, melanxolik, o„zgalardek ish ko„ruvchi, o„zbilarmon 
va boshqa xislatlarda bo„lishi mumkin. 
Demografik tamoyillarda oilani soni va sifat tarkibi, oilaning 
hayotiylik davri bosqichi, jinsi, daromadlilik darajasi, mashg„ulot turi, 
ma‟lumoti, 
millati 
kabilar 
inobatga 
olinadi 
hamda 
bozorni 
segmentlashning asosiy tamoyillaridan biri hisoblanadi. Xulq-atvor 
tamoyili orqali xarid qilishga yo„l, foydalanuvchi maqomi, iste‟mol 
jadalligi, bog„lanib qolish darajasi, tovar haqida ma‟lumot berish, tovarga 
bo„lgan munosabati hisobga olinadi.