Maqsadi va vazifalari

Manfiy sonlar to’g'ri, teskari va to’ldiruvchi kodlarda turlicha tasvirlanadilar. 

1.  To’g'ri  kod.  Ishora  razryadiga  1  raqami  joylashtiriladi,  sonning  ikkilik  raqamlari  uchun 

ajratilgan  razryadlari  mos  ravishda  o’sha  sonning  ikkilik  sanoq  sistemasidagi  raqamalari 

joylashtiriladi. Masalan: 

2. Teskari kod. Sonning ikkilik sanoq sistemasidagi har bir raqami mos ravishda teskari raqamga 

almashtiriladi, ya’ni 1 - 0 ga, 0 esa 1 ga. Masalan: 

-1 con: 

Сов модулининг коди: 

0 0000001 

Coniir тескaри коди : 

1 1111110 

1

  1  1  1  1  1 

 

■ 127 сонк: 

Сон нодулининг 

КОДИ

: 

0 1111111 

Соннинг 

тескнрн 

коди 

:

 

QQQOOO

O 

3. 

To’ldiruvchi kod. Teskari kodning kichik (o’ng tomonda joylashgan) razryadiga 1 ni qo’shish yo’li 

bilan hosil qilinadi. Masalan:

 

 

---

Kompyuterlarda arifmetik amallar qo’shish amali orqali bajariladi. Masalan, ayirish 

amalini bajarish uchun kamayuvchiga ayiriluvchining teskari yoki to’ldiruvchi kodi qo’shiladi. 

Arifmetik-logik qurilmada shunday qilib, ayirish amali qo’shish amali orqali bajariladi. 

Kompyuter  texnikasida  haqiqiy  sonlar  deb  butun  va  kasr  qismlaridan  iborat  sonlarga 

aytiladi. 

Ularni yozishda vergul o’rniga nuqta yoziladi. Masalan 5 - butun son, 5.1 va 5.0 — haqiqiy 

sonlardir. 

Katta diapazon oralig'idagi sonlarni (ya’ni juda ham katta yoki juda ham kichik sonlarni) 

yozishda  eksponensial  formatdan  foydalaniladi.  Masalan,  1.25  o’nli  sonni  ushbu  formatda 

quyidagi tasvirlash mumkin: 

1.25*10

0

 = 0.125P0

1

 = 0.0125*10

2

 = ... , 

yoki: 

12.5*10

-1

 = 125.0*10

-2

 = 1250.0*10

-3

 = ... . 

q  asosli  sanoq  sistemasidagi  ixtiyoriy  N  sonini  N  =  M  *  q  ko’rinishda yozish  mumkin, 

bunda  M  sonning  mantissasi,  p  —  tartibi  deyiladi.  Sonlarni  bunday  tasvirlash  usuli  suzuvchi