Маoлумотнома

3.3. Жисмоний тарбия жараёнида эстетик тарбия

Жисмоний тарбия жараёнида эстетик тарбиянингҳам алоъида вазифалариҳал қилинади ва йўлга қўйилади:

1. Муомила эстетикасини тарбиялаш. Гимнастика, спорт, ўйинлар, туризм, юқорида баён этилганидек, инсоннинг барча хусусий томонларини намоён қилади. Спортчиларнинг юриш-туриши спортҳаётий жараёни ва ундан ташқаридаҳавас қилгудекдир. Чунки унинг асосида шарқ халқлари ахлоқ норма-лари ётади. Ёмон муомала эстетикага зид деб баъо берилади.
2. Инсон гавдасининг кўриниши, шакли-шамойилини таoминланади. Жисмонан гармоник ривожланган одам гавдаси-нинг чиройлилиги, соғликнингҳаётий қобилиятларининг яхши-лиги белгисидир. Чернишевский: «инсон гўзаллигиҳақида гапирар эканмиз, унинг таркибий қисми шуни белгилайдики, бизда у ажойиб таассурот қолдиради. Ундаҳаёт намоён бўлади, биз уни тушунамиз», - деган эди.
В.В. Гориневский эса: «гўзаллик бахтга қарши соғлик билан қарама-қаршиликда эмас, носоғлик эса, аксинча, норма-дан четга чиқибоқ, гўзаллик тушунчасини бузади», - деган эди.
3. Гўзалликни қабул қила билиш қобилиятини, спорт техникаси,ҳаракатлар нафислиги ифодасида яширин гўзалликниҳис қила олишни тарбиялаш ётади.ҳаракат техникаси гўзаллик,ҳаракат нафосати, унинг мазмунини ифодалашнинг ўзиҳам гўзал.
Жисмоний тарбия жараёнида фойдаланилаётганҳаракат фаолияти бир-бирига ўхшаш эмас. Лекин уларнингҳар бири – югуришнинг чиройлилиги, баландликка сакраш, рекорд оғир-ликни кўтариши техникаси, гимнастика снарядларида «ишлаш маъорати»-ъаммаси гўзал.
Футбол майдонидаги ўйинга қараб баъо бериш: «чиройли ўйин бўлди», «ўйин жуда қизиқарли чиқди», «жамоаҳужум пайтида тўп билан муомала санoатининг юқорилигини чиройли намойиш қилди» деб ваҳоказолар.
Спортдагиҳаракат гўзаллигини тушуниш томошабин ёки шуғлланувчигаҳузур баъш этади. Спорт курашида гўзалликни, чиройлиликни кўра олсак, бу бизнинг эстетик дидимизни, савиямизни даражасини кўрсатади.
Боксга эстетик спорт тури эмас, деб баъо берадилар. Бу мулоъаза тўғрими? Юқори техник тайёргарликка эга бўлган боксчиларҳаракати олам-олам завқ беради. Қолаверса руъий, ахлоқий, жисмоний сифатларни ривожлантиради, намоён қилади. Яхши боксчи мард, иродали, ботир бўлиши амалиётдан аниқ. Дид билан тушуниб, томоша қила олишни ўзи эстетик завқ беради, уни тарбиялайди. Такомиллашганҳаракат техникаси, автоматизм даражасидагиҳаракат кўникмасига эга бўлган спортчи ёки физкулpтурачиларҳаракат фаолиятини эркин, равон, кераксиз куч сарфлашларсиз, кераксизҳаракат-ларсиз бажарадилар.