53
XULOSA
Hozirgi davrga kelib, insoniyat tabiatga ongli madaniy munosabatda bo‟lish,
uning kelajagini belgilovchi omil ekanligini anglay boshladi. Shu asosda “Tabiat
– jamiyat – inson” munosabatlarini tabiat foydasiga isloh qilish, unga madaniy
munosabatda bo‟lish jarayoni kelajakda madaniyat shakllanishining ekologik
ehtiyojlar doirasida integrasiyalashuvi natijasida ekologik-ahloqiy madaniyat,
ekologik-huquqiy madaniyat, ekologik – iqtisodiy madaniyat va boshqa ekologik
madaniyat
yo‟nalishlari
vujudga
kelib,
o‟z
mazmuni
vazifalarini
konkretlashtirmoqda. Ekologik madaniyat maxsus ijtimoiy madaniyat sifatida
inson va jamiyatning tabiatga nisbatan amaliy munosabatini tashkillashtirish,
boshqarish va nazorat qilish funksiyalarini bajaradi. Tabiiy atrof–muhit
muhofazasining olamshumul muammoga aylanishi va kattalashib ketayotganligi
ijtimoiy hayotda ekologik madaniyatning ustuvorlashib borishi qonuniyati
vujudga keldi. Chunki mamlakatlarning notekis rivojlanayotganligi tabiiy atrof-
muhit muhofazasiga, ayniqsa
,
uning texnik-texnologik, intelektual, moddiy–
ma‟naviy imkoniyatlarini cheklanganligi:
Ilmiy adabiyotlar bilan tanishish va amalga oshirgan ilmiy izlanishlarimiz
natijasida quyidagicha xulosalarga keldik:
1. Ekologik ta‟lim-tarbiyada, ayniqsa, tabiatni e‟zozlash haqidagi sharqona,
o‟zbekona ta‟lim-tarbiyada hikmat ko‟p, tabiatga mehr-muhabbat borasida oilada,
bog‟chada keyin esa maktabda, lisey va kasb-hunar kollejlarida ekologik ta‟lim-
tarbiya uzluksiz bolalarga singdirilib, shakllantirilib borishi lozim.
2. Ekologik ta‟lim-tarbiyaga oid bo‟lgan ajdodlarimiz asriy tajribalarini,
zamonaviy mezonlar asosida davom ettirish, ijodiy rivojlantirish davr talabidir.
Maktabgacha ta‟lim muassasalarida tabiatni e‟zozlash, ularga ekologik ta‟lim-
tarbiya berish, ularning murg‟ak qalbida, tabiat boyliklariga, mehr-shafqat,
rahmdillik singari yuksak ma‟naviy axloqiy fazilatlar ustuvorlik qiladigan yosh
bolalar, tabiatdagi har bir narsaga oqilona munosabatda bo‟ladi.
3.
Hozirgi
kunda
respublikamizning
barcha
maktabgacha
ta‟lim
muassasalari, maktab, lisey, kollejlarida uzluksiz ekologik ta‟lim-tarbiyani,
54
ekologik bilim, ko‟nikmalarni bolalar qalbiga singdirish va ularda shakllantirish
lozim.
4. Maktabgacha yoshdagi bolalarga ekologik ma‟naviyatni singdirish va
shakllantirishning yana bir yo‟li, barcha keng axborot vositalari orqali, aholining
barcha yoshu, qari aholisiga ekologik bilimlarni targ‟iborni izchil davom ettirish
kerak.
5. Maktabgach yoshdagi bolalarga ekologik tarbiya mashg‟ulotlarda,
tadbirlarda tarbiyachi tamonidan berib borilishi va bunday tadbirlarga ota- onalarni
jalb qilishi lozim.