Magistratura bo‘limi qo‘l yozma huquqida udk:[504. 05+57,4…

Rux miqdorini aniqlash 
uchun tigeldagi kuyindi (kul) suv hammomida 10 
ml suyultirilgan xlorid kislotada (1:1) eritildi va ammiak bilan neytrallanib, 50 mlli 
o’lchov kolbasiga o’tkazilib, hajmi distillangan suv bilan kolba belgisiga etkazildi. 
So’ngra filtirlab olindi. Ruxning solishtirma kontrol fonli elektrolitlari bo’yicha 
tayorlandi [59]. 
Polyarografiyalash simobli tomchi elektrod o’zgaruvchan tok rejimida 5sm
3
li 
elektrolizyorda amalga oshirildi. Tekshirilayotgan eritma pipetka yordamida 
elektrolizyorga olindi va undan 10 minut davomida inert gaz (azot) o’tkazilib 
polyarografiyalandi va rux pikining balandligi o’lchandi. So’ngra elektrolizyorga 
ruxning standart eritmasidan polyarogramma ikki barobar kattalashguncha qo’shil-
di. YAna inert gaz o’tkazilib polyarografiyalab rux pikining balandligi o’lchandi. 
Ruxning miqdori (mg/dm
3
) polyarogrammadagi pikning balandligini lineyka 
bilan 1mm aniqlikda o’lchanib, natijalar formula bo’yicha xisoblanib topildi. Olib 
borilgan tekshiruvlar natijasida Buvayda va Beshariq tumanlaridan keltirilgan 
namunalarda mis miqdori deyarli bir-biriga yaqin: 2,52-2,56; 2,18-2,36; 2,65-2,08; 
2,32-2,36 mg ekanligi aniqlandi [53].
Mis miqdori natriy 
dietilditiokarbomat bilan kolorimetrik usulda misning 
hosil qilgan sariq tusli kompleksi eritmasining rang intensivligini o’lchash asosida 
aniqlandi. Analizda zaruriy idishlar, reaktivlar va qurilmalar, mis(II)-sulfat eritmasi 
Trilon-B va limon kislotasining natriyli tuzi aralashmasi, sinov eritmalari 
solishtirma nazorat va graudirlangan grafik uchun eritmalar talablariga muvofiq 
foydalanishga tayyorlandi [60]. 
Sinov eritmalari minerallashtirilgan namunani 5 sm
3 
xlorid kislota eritmasida 
suv hommomida qizdirilgan xolda eritib olindi va 50 sm
3 
li o’lchov kolbasiga 

---

51 
o’tkazilib, hajmi distillangan suv bilan kolba belgisiga etkazildi. So’ngra undan 
100 sm
3
li kolbaga 1 sm
3 
olinib hajmi suv bilan kolba belgisigaetkazildi. Bu 
eritmadan 250 sm
3
li ajratgich voronkaga 0,5;1; 2 va 4 sm
3
eritmadan olindi va har 
biriga Trilon-B va limon kislotasining natriyli tuzi eritmalari aralashmasidan 10 
sm
3 
va 2 tomchi fenolftalin qo’shildi va ammiak eritmasi bilan ranghosil 
bo’lguncha tomchilatib qo’shildi, hamda hajmi suv bilan 100 sm
3
ga etkazildi. 
SHundan so’ng ajratgich voronkalarga 2 sm
3 
natriy dietilditiokarbomat eritmasidan 
va 15 sm
3 
xloroform qo’shildi. Voronka 1 minut davomida aralashtirildi va 
qavatlar hosil bo’lguncha tinch qo’yildi. Voronkadagi quyi qatlam 25 sm
3 
li 
o’lchov kolbasiga olindi, varonkadagi aralashmaga yana 10 sm
3 
xloroform qo’shib 
aralashtirildi va quyi qatlam oldingi kolbaga quyib olindi va hajm xloroform bilan 
kolba belgisiga etkazildi. Nazorat va sinov eritmalari polrograflandi, bu jarayon 
elektrolizyorda simob-tomchi elektrodida, o`zgaruvchan tok oqimida bajarildi. 
Quyidagi natijalar olindi: 131-134; 120-124; 142-145; 114-117 mkg. Olingan 
natijalar bir-biriga yaqin.

---

52